محمد حسین فتحی، آرش حنیفی، سید ایمان روحانی اصفهانی،
دوره 30، شماره 2 - ( دى 1390 )
چکیده
هیدروکسی آپاتیت به دلیل داشتن سازگاری زیستی، زیست فعالی و قابلیت اطمینان بالا برای کاربری در بدن، به طور گسترده‌ای برای کاربردهای پزشکی مثل درمان نواقص و بازسازی بافت استخوان استفاده می‌شود. آپاتیت بیولوژیکی به عنوان مهمترین بخش معدنی بافت دندان و استخوان، دارای ساختار نانومتری است و به نظر می‌رسد استفاده از هیدروکسی آپاتیت نانوساختار با ترکیب فازی مشابه با آپاتیت بیولوژیکی می‌تواند قابلیت اطمینان از کاربرد آن را افزایش دهد. هدف از پژوهش حاضر، تولید هیدروکسی آپاتیت نانوساختار به روشهای مختلف، مشخصه‌یابی و مقایسه خواص محصول و در نهایت افزایش زیست فعالی و زیست اضمحلالی هیدروکسی آپاتیت از طریق کنترل اندازه دانه‌ها و ترکیب شیمیایی بود. هیدروکسی آپاتیت نانو ساختار با دو روش فعالسازی مکانیکی و سل- ژل ساخته شد. تکنیکهای پراش پرتو ایکس (XRD)، طیف سنجی تبدیل فوریه فروسرخ (FTIR) و میکروسکوپ الکترونی عبوری (TEM) برای مشخصه‌یابی پودر هیدروکسی آپاتیت تهیه شده، استفاده شد. نمونه‌هایی از پودر ساخته شده برای مدت زمانهای مختلف در مایع شبیه‌سازی شده بدن (SBF) قرار گرفت تا رفتار زیست فعالی و زیست اضمحلالی آن بررسی شود. آزمون طیف سنجی جذب اتمی (AAS) برای تعیین میزان انحلال یون کلسیم در مایع شبیه‌سازی شده بدن، اجرا شد. نتایج نشان داد که اندازه میانگین دانه‌های پودر هیدروکسی آپاتیت تهیه شده به روش فعالسازی مکانیکی برابر 29 نانومتر و پودر هیدروکسی آپاتیت تهیه شده با روش سل ژل معادل 25 نانومتر است. نرخ انحلال یونی هیدروکسی آپاتیت نانوساختار تهیه شده با هر دو روش، بسیار شبیه به آپاتیت بیولوژیکی و بالاتر از نرخ انحلال هیدروکسی آپاتیت تجارتی (با اندازه دانه میکرونی) بود. نتایج حاکی از آن بود که زیست فعالی پودر هیدروکسی آپاتیت بسیار متاثر از اندازه دانه‌هاست و اندازه دانه کمتر از 50 نانومتر برای هیدروکسی آپاتیت نانومتری تولید شده، مقدار بهینه‌ای برای داشتن رفتار زیست اضمحلالی و زیست فعالی مشابه با آپاتیت بیولوژیکی است.
