نشریه علمی پژوهشی مواد پیشرفته در مهندسی

---

بررسی ترکیبات شیمیایی و خواص مکانیکی زره های مورد استفاده در تعدادی از تانکها و نفربرهای خارجی امکان تقسیم بندی آنها را به دو گروه یکی با ستختی و استحکام بالا و چقرمگی نسبتاً پایین (تانکها) و دیگری با سختی و استحکام نسبتاً پایین و چقرمگی بالا (نفربرها) فراهم می کند. در این مقاله نتایج تحقیق در انتخاب مواد و انواع عملیات حرارتی جهت دستیابی به مشخصات دو گروه فوق ارائه و نتایج آزمایشهای انجام شده روی نمونه های تولید شده ذکر گردیده است. همچنین نشان داده شده است که می توان با تقریب نسبتاً خوبی میزان و نوع خسارات ناشی از برخورد گلوله به یک هدف فولادی را به وسیله عوامل متالورژیکی پیش بینی کرد.

---

– به دلیل خواص مناسب سولفور مولیبدن از نظر قابلیت خود روغنکاری و پایداری در دماهای نسبتا " بالا، این ماده جانشین مناسبی برای ایجاد کامپوزیت نیکل فسفر با ذرات مختلف مثل گرافیت، تفلون، برای کاربرد های ضد اصطکاک است [1] . از آنجاییکه شناور کردن ذرات سولفور مولیبدن (MoS2) در حمام الکترولس برای نشاندن ذرات روی زمینه ضروری است لذا این مقاله در برگیرنده تأثیر عوامل مختلف به هم زدن روی کیفیت پوشش کامپوزیتی نیکل، فسفر، سولفور مولیبدن (Ni-P-MoS2) است. این بررسیها عمدتا" بر پایه اندازه گیری سرعت رسوب آنالیز نیکل، فسفر، سولفور مولیبدن، آزمایشهای سختی، متالوگرافی و توپوگرافی سطح توسط میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM) بوده است. برای به هم زدن حمام از روشهای مغناطیسی و دمش گاز (هوا، اکسیژن، ازت) استفاده شد. نتایج نشان می دهد گرچه به هم زدن حمام برای شناور کردن ذرات سولفور مولیبدن ضروری است. اما با افزایش سرعت به هم زدن، سرعت رسوب کاهش و در نتیجه زمان لازم برای اجرای فرآیند به طور فزاینده ای افزایش می یابد. از طرفی از میان روشهای به هم زدن، دمش هوا عملکرد نسبتا" مطلوبی از نظر سرعت رسوب، یکنواختی توزیع ذرات سولفور میولیبدن، پایداری حمام و توپوگرافی سطح از خود نشان داد.

---

پوشش روی در یک محلول سولفاتی اسیدی به طریق گالوانواستاتیکی در چگالی جریانهای 10، 20 و 100 میلی‌آمپر بر سانتیمتر مربع روی ورق فولاد ایجاد شد. ورق فولاد مورد استفاده در حالت نورد سرد شده با عدد زبری متوسط 34/1 میکرون و بافت بلورین (111) بود. موقع آبکاری، در چگالی جریان 10 میلی‌آمپر بر سانتیمتر مربع، در بعضی نمونه‌ها، پتانسیل در حدود 870- میلی‌ولت نسبت به الکترود کالومل اشباع (SCE)، شروع به نوسان کرد. در طی این دوره هیدروکسید روی بر روی سطح رشد کرد. پس از گذشت زمان معینی پتانسیل به محدوده راسب شدن روی یعنی 1020- میلی‌ولت نسبت به SCE سقوط کرد. بلورهای روی ابتدا بر روی مناطق خشنتر سطح پدید آمدند و بعد بر روی مناطق صافتر. افزایش چگالی جریان آبکاری باعث کاهش اندازه دانه، تغییر مکانیزم جوانه‌زنی و تغییر در مورفولوژی و بافت بلوری روی شد

---

در این تحقیق ریز ساختار و خواص مکانیکی جوشهای اصطکاکی Ti6Al4V/(WC-Co) مورد بررسی قرار گرفته است. ریزساختار منطقه مجاور جوش در نمونه تیتانیمی در کلیه حالتها متشکل از فریت سوزنی و هم محور همراه با فاز بتا بوده و در کلیه نمونه ها مخلوط شدن مکانیکی و نفوذ متقابل عناصر در یکدیگر رخ داده است. استحکام شکست جوشهای اصطکاکی Ti6Al4V/(WC-Co) با افزایش درصد کبالت موجود در زمینه کاربید تنگستن- کبالت به طور برجسته ای افزایش می یابد. در طی آزمایش خمش جوشهای Ti6Al4V/WC-6wt.%Co ترک در قسمت محیطی فصل مشترک اتصال جوانه زده و به سمت زمینه کاربید تنگستن کبالت (WC-6wt.%Co) رشد می کند، در حالی که در جوشهای Ti6Al4V/WC-11wt.%Co و Ti6Al4V/WC-24 wt.%Co پس از جوانه زنی ترک در قسمت محیطی موضع اتصال، ترک در فصل مشترک رشد می کند. واژگان کلیدی: جوشکاری اصطکاکی، آلیاژ Ti6Al4V، کاربید تنگستن کبالت، ریزساختار، استحکام شکست

---

مورفولوژی و بافت پوشش رسوب الکتریکی ’روی‘ بر سطوح الکتروپولیش شده فولاد در دانسیته جریانهای کم مورد بررسی قرار گرفت. پوشش ’روی‘ متشکل از کریستالیتهای هگزاگونال است که بر روی همدیگر چیده شده و یک بسته را ایجاد کرده‌اند. این بسته‌ها در اندازه‌های مختلف و در جهات مختلف در کنار همدیگر پراکنده شده و پوشش نسبتاً همگونی را بر روی سطح فولاد ایجاد کرده‌اند. این پوشش فاقد بافت قوی است. با افزایش دانسیته جریان، مورفولوژی پوشش تغییرات عمده‌ای یافت به طوری که هر دانه دارای یک جهت گیری خاص شد. پوشش در این حالت دارای بافت قوی قاعده (0002) همراه با صفحات با زاویه کم (1013و 1014) است. پوشش حاصل بر روی سطوح فولاد پولیش مکانیکی شده شامل بسته‌های منفردی از کریستالیتهای ’روی‘ است که در جهات مختلف در کنار هم واقع شده‌اند. بافت مشاهده شده در این نوع پوشش شامل دانسیته بیشتری از صفحات با زاویه کم (1013و 1014) همراه با دانسیته کمتری از صفحات قاعده (0002) نسبت به سطوح الکتروپولیش است. علت این تغییرات مورفولوژی و بافت در پوششهای رسوب الکتریکی ’روی‘ با افزایش مقدار پلاریزاسیون کاتدی و آماده‌سازی سطح فولاد، وابسته به تأثیرات آنها بر جوانه زنی و رشد است

---

تیتانیوم به علت زیست سازگاری کم نظیر و مقاومت به خوردگی در محیط های خاص شهرت دارد، با این وجود غنی سازی سطح قطعات از تیتانیوم کمتر مورد توجه قرار گرفته است. در این مقاله، پوشش نفوذی تیتانیوم به روش مخلوط پودری بر سطح سوپرآلیاژ پایه نیکلی B-1900 ایجاد شده و ریزساختار آن مشخصه یابی و تحلیل شده است. قطعات زیرلایه در مخلوطی از پودر تیتانیوم، کلرید آمونیوم و اکسید آلومینیوم قرار گرفتند و درون جعبه دربسته تا 850 یا 950 درجه سلسیوس حرارت داده شدند. لایه های آلیاژی تشکیل شده بر سطح قطعات به وسیله میکروسکوپ نوری، میکروسکوپ الکترونی روبشی، پراش سنج پرتو ایکس و طیف سنج تخلیه هاله ای نشر نوری بررسی شد. نتایج نشان داد که فازهای Ti2Ni و AlNi2Ti اجزای اصلی پوشش نفوذی هستند و بر این اساس مکانیزم تشکیل پوشش تحلیل شد.

---

در این تحقیق، تاثیر پتانسیل بر ترکیب شیمیایی و پروفیل غلظتی عناصر در لایه رویین تشکیل شده روی فولاد زنگ نزن 316 کم کربن در محلول 05/0 مولار اسید سولفوریک با استفاده از تحلیل طیف سنجی فوتوالکترون پرتو ایکس بررسی شد. برای تشکیل لایه رویین در بازه رویین شدن، چهار پتانسیل 2/0-، 2/0، 5/0 و VSCE 8/0 انتخاب و نمونه ها در پتانسیل های تشکیل مربوطه به مدت 60 دقیقه نگه داری شدند. نتایج آزمون های طیف سنجی فوتوالکترون پرتو ایکس نشان داد که غلظت اتمی آهن و کروم در ابتدا با افزایش پتانسیل تا VSCE 5/0 افزایش و پس از آن کاهش می یابد. این کاهش، نشان دهنده‌ی انحلال سطحی کاتیون های آهن و کروم از لایه رویین به درون محلول است. برای دو عنصر آلیاژی نیکل و مولیبدن تغییر آشکاری در غلظت اتمی با افزایش پتانسیل لایه مشاهده نمی شود. نتایج نشان داد که با افزایش پتانسیل و نزدیک شدن به منطقه رویین گذرا، اکسید شدن کاتیون کروم سه ظرفیتی به شش ظرفیتی در لایه رویین اتفاق می افتد.