16 نتیجه برای خاک
سید محسن حائری، ناصر ساداتی و رضا مهین روستا،
دوره 20، شماره 2 - ( 1-1380 )
چکیده
در این مقاله رفتار خاکهای رسی تحت آزمایش سه‌محوری با استفاده از شبکه‌های عصبی مصنوعی1 مورد مطالعه قرار گرفته است. در این راستا مدلهایی تهیه شد تا رفتار تنش – کرنش رسها را در شرایط زهکشی نشده پیش‌بینی کند. مزیت مدلهای تهیه شده در این است که پارامترهای ساده‌ای نظیر مشخصات فیزیکی خاک همچون حدود اتربرگ، رطوبت خاک، درصد ریزدانه و غیره برای مدل کردن رفتار تنش کرنش خاکهای رسی در آزمایش سه‌محوری به کار گرفته شده است، بدون آنکه به انجام آزمایشات وقتگیر و دقیق سه‌محوری نیاز باشد.
نتایج مدل به کار گرفته شده نشان می‌دهد که شبکه عصبی یک ابزار مناسب برای مدلسازی رفتار تنش – کرنش خاکهای رسی با استفاده از مشخصات ساده فیزیکی این خاکهاست.
واژگان کلیدی : خاک رس، آزمایش سه محوری زهکشی نشده، شبکه عصبی مصنوعی، تنش-کرنش، فشار آب حفره‌ای، مقاومت برشی
سهیلا یغمائی، علی اکبر سیف کردی و هومن شیرزادی،
دوره 21، شماره 1 - ( 4-1381 )
چکیده
یک مدل ریاضی برای بررسی فرایند زیست درمانی در محل، با هدف پاکسازی خاکهای آلوده به مواد آلی ارائه و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. با عبور آب حاوی اکسیژن از بستر متخلخل خاک، میکروارگانیزمهای هوازی فعال شده و تجزیه بیولوژیکی آلاینده ها انجام می شود. مدل ریاضی سیستم بر اساس پدیده های انتقال جابه جایی، پراکندگی و واکنش بیولوژیکی شامل سه معادلۀ دیفرانسیل جزئی و یک معادلۀ دیفرانسیل معمولی است. بدین ترتیب دستگاه معادلات دیفرانسیل از طریق تحلیل ابعادی، ابتدا بدون بعد شده و سپس با استفاده از روش تفاضل محدود به طور عددی حل شده اند. بدین ترتیب اثرات پارامترهایی نظیر کمبود ذخیره اکسیژن، رشد توده سلولی و مقاومت در مقابل حرکت آلاینده ها در قالب اعداد بدون بعد مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار می گیرد. نتایج شبیه سازی عددی، بیانگر آن است که سرعت تجزیه بیولوژیکی آلاینده ها در قالب اعداد بدون بعد مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار می گیرد. نتایج شبیه سازی عددی، بیانگر آن است که سرعت تجزیه بیولوژیکی آلاینده ها در خاک نه تنها با کمبود ذخیره اکسیژن، همچنین به دلیل مقاومت در مقابل حرکت آلاینده ها در داخل شبکه متخلخل محدود می شود.
واژگان کلیدی: زیست درمانی، خاک، بستر متخلخل، مدلسازی
محمود وفائیان،
دوره 22، شماره 1 - ( 4-1382 )
چکیده
با استفاده از یک برنامه رایانه‌ای اجزای محدود به نام Afena، ظرفیت باربری خاک زیر پی باریکه‌ای تحت اثر بار قائم محوری مورد بررسی قرار گرفت و مبتنی بر مدل رفتاری الاستیک - موهرکولمب و برای وضعیتهای مختلف مشخصات خاک ، ضرایب ظرفیت باربری محاسبه شد. همچنین اثر نوع توزیع بار وارد بر سطح خاک از طرف پی به صورت یکنواخت و نایکنواخت به صورت توزیع سهمی، و اثر ابعاد پی و تأثیر زاویه اتساع مورد مطالعه قرار گرفت . ضرایب ظرفیت باربری که از این مطالعه به دست آمد با بعضی از مطالعات دیگر که مبتنی بر همین معیار انجام گرفته ،تطابق قابل قبول دارد ولی نسبت به نتایج بعضی از نظریه‌های سابق فاصله دارد و بیشتر به اعداد نظریه‌های “ترزاگی” ، “وسیک”، “سوکولفسکی” و تحلیل “بری” و “راید” نزدیک است. با وجود این اگر با افزایش تراکم خاک، افزایش زاویه اتساع خاک در نظر گرفته شود، منحنیهای حاصل از این مطالعه، به اعداد تحلیلهای دیگر و به نتایج بعضی آزمایشها هم نزدیک میشود. از این مطالعه دو نتیجه کلی زیر حاصل شد: اولاً بیان مقادیر ضرایب ظرفیت باربری خاک به صورت اعداد بسیار دقیق و منحصر به فرد نمی‌تواند بیانگر واقعیت باشد زیر عوامل متعددی ممکن است بر رفتارنهایی خاک تأثیر گذار باشند، از این رو مقادیر ضرایب ظرفیت باربری را باید به صورت متغیری که در محدوده طیف حداقل تا حداکثر قرار دارد در نظر گرفت. ثانیاً باتوجه به اینکه ارقام به دست آمده ، بسیار نزدیک به تحلیلهای نظریه است، از این رو می‌توان در شرایطی که برای آنها تحلیل مشخصی وجود ندارد (مثل بار مایل، یا نامحوری[21]، یا در شرایط لایه‌ای بودن خاک و شرایط دیگر) بر اساس همین محاسبات رفتار خاک را بررسی کرد.
واژگان کلیدی: ضرایب ظرفیت باربری خاک، اجزای محدود، موهر- کولمب
محمدکاظم جعفری، محمد داودی و مهران سید رزاقی،
دوره 22، شماره 1 - ( 4-1382 )
چکیده
تعیین مشخصات دینامیکی سازه‌های مهم از جمله سدهای خاکی در مناطق لرزه خیز جهان از اهمیت ویژه ای برخوردار است. بر این مبنا برای اولین بار در ایران آزمایش ارتعاش محیطی بر روی سد مخزنی مارون صورت گرفته است و به کمک روشهای جدید پردازش سیگنال، مشخصات دینامیکی این سد از جمله فرکانسها، اشکال و میراییهای مودی بدنه سد به دست آمده اند. همچنین مدلهای اجزای محدود این سد با استفاده از نرم افزار رایانه ای ANSYS تهیه شده است و با بالا بردن دقت مدلسازی از نظر شرایط هندسی، مشخصات مصالح، شرایط مرزی- تکیه گاهی و نهایتا کالیبراسیون مدلFEM سد با نتایج آزمایشات ارتعاش محیطی، مدل عددی سد مارون در محدوده کرنشهای کوچک تدقیق شده است.
واژگان کلیدی: سد خاکی- مشخصات دینامیکی-آزمایشات ارتعاش محیطی- تحلیل مودال
نقدعلی حسین‌زاده، فریبرز ناطقی‌الهی و فرهاد بهنام‌فر،
دوره 22، شماره 2 - ( 10-1382 )
چکیده
در این مقاله اثرات اندرکنش دینامیکی خاک-سازه در پاسخ لرزه‌ای ساختمانهای مجاور هم به کمک آزمایشهای دینامیکی مدلهـای مقیاس شده روی میز لرزان مورد بررسی قرار گرفته است. چهار مدل سازه‌ای5 ،10، 15و20 طبقه و دو مدل خاک نسبتاً نرم برای انجام این آزمایشها طراحی و ساخته شده‌اند. پی مدلهای انتخابی یکپارچه، صلب و به شکل مربع درنظر گرفته شده است. ظرف مخصوص مدل خاک طوری طراحی وساخته شده است که علاوه بر نگهداری خاک به سهولت روی میز لرزان قابل نصب است. همچنین، این ظرف قابلیت عملکرد مطلوب خاک را به عنوان یک محیط ویسکوالاستیک نیمه بینهایت تأمین میکند.
نتایج تجربی حاصل از آزمایشهای میز لرزان توافق خوبی با نتایج مدلسازیهای عددی به روش اجزای محدود دارند. نتایج تجربی و تحلیلی نشان می‌دهند که اثرات اندرکنش سینماتیکی در مقایسه با اندرکنش اینرسی چندان اهمیتی ندارد. درساختمانهای کمتراز 5 طبقه، حرکات افقی وگهواره‌ای پی‌ها عوامل اصلی اندرکنش خاک-سازه شناخته میشود، لیکن در سازه‌های بلندتر، حرکات گهواره‌ای نقش کلیدی ایفا میکند. مهمترین اثرات اندرکنش خاک-سازه به صورت افزایش پریود مد اول ونسبت میرایی سازه مشاهده میشود. اثر سازه‌های مجاور هم در فرکانس‌های بالابیشتر ازفرکانسهای پایین اهمیت دارد. به‌علاوه، این اثرات در ساختمانهای مشابه و نزدیک به هم بیشتر دیده میشود.
حسین غیاثیان و غلامرضا پورابراهیم،
دوره 23، شماره 2 - ( 10-1383 )
چکیده
رفتار تنش-کرنش, مقاومت نهایی و شکل‌پذیری ماسه ریزدانه مسلح شده با الیاف پلیمری (تراشه‌های نازک موکت) برحسب درصد وزنی ) Wfنسبت وزن خشک الیاف به وزن خشک خاک(Wf = و نسبت ابعاد AR ) نسبت طول الیاف به ضخامت الیاف= (ARمورد مطالعه قرار گرفته است. تعدادی آزمایش سه‌محوری تحکیم یافته زهکشی شده (CD) ، تک‌محوری، و CBR انجام شده‌اند. این نتایج نشان می‌دهند که افزودن تراشه ها, شکل‌پذیری و مقاومت نهایی نمونه‌ها را افزایش ولی ضریب کشسانی حداکثر را کاهش می‌دهد. منحنی تغییرات مقاومت و کرنش حجمی نهایی برحسب درصد وزنی الیاف دارای روند صعودی (افزایشی) بوده، ولی نرخ تغییرات، روند کاهشی دارد. تاثیر افزایش پارامتر AR بر مقاومت و شکل‌پذیری نمونه‌ها نیز مشابه با تاثیر Wf است.
سعید روشن بین، محمود رضا ماهری و عبدالرسول رنجبران،
دوره 24، شماره 1 - ( 4-1384 )
چکیده
رفتار دینامیکی و لرزه ای پلها چه به لحاظ ایمنی و پایداری پل در هنگام وقوع زلزله و چه جنبه ایمنی و آسایشی پل در زمان حرکت خودروها از اهمیت بسیار برخوردار است. رفتار دینامیکی و پاسخ لرزه ای پلها متاثر از عوامل و پارامترهای متعددی‌اند. از جمله عواملی که در گذشته کمتر مورد توجه قرار گرفته است شرایط مرزی اعضای پل و واسطه های تکیه گاهی‌اند. در این مقاله دو مورد مهم از عناصر تکیه گاهی، یکی نئوپرنهای مورد استفاده در اتصال شاه‌تیرها به ستون و دیگری خصوصیات خاک تکیه گاهی زیر سازه پل، مورد توجه قرار گرفته و در یک مطالعه موردی تاثیر این دو بر رفتار دینامیکی و پاسخ لرزه ای پل غدیر اصفهان مورد بررسی قرار گرفته است. از نتایج اصلی به‌دست آمده می‌توان به اهمیت تاثیر سختی برشی نئوپرنها بر فرکانس مودهای عرضی پل و در نتیجه پاسخ پل به مولفه عرضی زلزله و تاثیر قابل ملاحظه مدول برشی خاک بر فرکانس مودهای طولی پل نام برد. در این خصوص و با توجه به اینکه اندرکنش خاک و سازه اثر قابل توجهی در رفتار دینامیکی پل دارد، مطالعات وسیع ژئوتکنیک در به‌دست آوردن خصوصیات دقیق خاک محل احداث پل برای رسیدن به مدلهای رفتاری صحیح ضروری به‌نظر می‌رسد.
رضا حسینی، مهرزاد وزیری، مختاربیدی،
دوره 24، شماره 1 - ( 4-1384 )
چکیده
در این تحقیق ، معادله انتقال حرارت تشعشعی برای یک گاز غیر خاکستری واقع بین دو صفحه بزرگ و موازی، حل شده است. با حل این معادله، ابتدا توزیع دمای گاز در فاصله بین دو صفحه به‌دست آمده وبا استفاده ازآن شار حرارتی تشعشعی گذرنده از این لایه گاز محاسبه شده است. چون گازهای CO2 و H2O از مهمترین گازهای محصولات احتراق‌اند، با استفاده از برنامه رایانه‌ای نوشته شده ، نتایج برای این دو گاز به‌دست آورده شده و سپس با نتایج دیگران مقایسه شده است. چون در اینجا از شبیه سازی تقریبا دقیق باندهای جذب گازهای غیر خاکستری استفاده شده است، می توان گفت که این حل تا حدودی نزدیک به حل دقیق است. براساس نتایج می‌توان گفت که در نظر گرفتن گازهای فوق‌الذکر به عنوان گاز خاکستری می‌تواند درمحاسبات دمای گاز ونرخ حرارت تشعشعی خطای زیادی وارد کند. این خطا البته برای بخارآب بیشتر ازگاز دی اکسید کربن است.
محمدحسین باقری‌پور، احسان شاسوندی و سید مرتضی مرندی، ،
دوره 25، شماره 2 - ( 10-1385 )
چکیده
در این مقاله روشی دقیق، کارا، مطمئن و سریع برای بهینه یابی سطح لغزش شیروانیهای خاکی ارائه میشود. با استفاده از روش الگوریتم ژنتیک ( یا اختصارا GA) که یکی از روشهای مدرن و غیر کلاسیک در بهینه‌یابی است و تلفیق آن با روش بیشاپ که از روشهای معروف و کاربردی است در تحلیل پایداری شیروانیهای خاکی ویافتن کمترین ضریب اطمینان، پایداری در آنها استفاده شده است. تحقیقات و بررسیها نشان داده است که انتخاب متغیرهای مناسب برای تعریف و حل مسئله با روش الگوریتم ژنتیک و همچنین تعیین محدوده مناسب برای این متغیرها نقش به‌سزایی در سرعت همگرایی به جواب بهینه داشته و لذا متغیرهای مسئله در این تحقیق به نحوی تعریف و در نظر گرفته شده‌اند که در مقایسه با روشهای دیگر و معروف بهینه یابی، کاهش میزان تکرار‌ها تا نیل به همگرایی تا بیش ار 50% قابل مشاهده است که صرفه جویی قابل ملاحظه‌ای در زمان و حافظه کامپیوتر خواهد بود. دقت روش پیشنهادی فوق ابتدا با مثالهایی از بهینه یابی سطح لغزش شیروانی همگن، نا همگن و همچنین شیروانی سد خاکی و مقایسه نتایج با دیگر روشهای بهینه یابی نشان داده شده است. به‌عنوان کاربرد این روش در مسائل نوین مهندسی ژئو تکنیک، شیروانی تسلیح شده‌ای مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته و سطح لغزش بحرانی شیروانی مسلح به روش الگوریتم ژنتیک بهینه سازی شده است.
بابک ابراهیمیان و محمود وفائیان،
دوره 26، شماره 1 - ( 4-1386 )
چکیده
گرچه سابقه بررسی تاثیر زلزله بر سدهای خاکی به چند دهه قبل بر می گردد ولی پیچیدگیهای رفتاری این گونه سازه های خاکی در شرایط مختلف هندسی و فیزیکی و نیز تفاوت ویژگیهای زلزله ها موجب می شود که مطالعات دقیقتر با ابزار محاسباتی قویتر، نتایج جدید یا متفاوتی از وضعیت رفتاری بدنه سد را در مقابل زلزله نشان دهند. در مطالعه حاضر مدل رفتاری ساده الاستوپلاستیک مبتنی بر معیار موهر- کولمب برای وضعیت پلاستیک شدگی خاک و نیز از قاعده میرایی ریلی در محاسبات استفاده شده است. در این مقاله، ابتدا صحت کارکرد مدلهای عددی از طریق تحلیل دینامیکی موردهای واقعی مانند سدهای خاکی "لانگ ولی"، "سانتافله سیا" و مقایسه نتایج محاسباتی با نتایج حاصل از اندازه گیریهای واقعی و یا نتایج ارائه شده توسط دیگر محققان بررسی شده است. همچنین در مطالعه حاضر علاوه بر تحلیل لرزه ای سدهای خاکی و بررسی پایداری آنها، به شیوه شبه استاتیکی هم پایداری سدهای خاکی بررسی شده است لذا به منظور اعتبار سنجی نتایج تحلیلهای شبه استاتیکی و کنترل نتایج نرم افزار در محاسبه ضریب اطمینان شبه استاتیک، سد "کارسینگتون" تحلیل شده است. مقادیر ضرایب اطمینان به دست آمده از مطالعه حاضر تطابق بسیار نزدیکی با نتایج ارائه شده در گزارشهای دیگر دارد. از طرفی رفتار گسیختگی حاصل از تحلیل این سد نیز توانایی دقیق نرم افزار را در مشخص کردن سطح گسیختگی نشان می دهد. در بخش اصلی تحلیلها، رفتار لرزه ای سدهای خاکی با شرایط انتخابی متفاوت مورد مطالعه پارامتری قرار گرفته است و به ویژه تاثیر ارتفاع سد بر رفتار لرزه ای و انتخاب اندازه بهینه عرض تاج سد بررسی شده است و نتایج این تحلیلها به-صورت نمودارهایی ارائه شده اند.
ابوالفضل اسلامی، عطاالله حاجتی مدارایی و هادی احمدی، ،
دوره 26، شماره 2 - ( 10-1386 )
چکیده
سعید شکاریان، علی قنبری و محسن صابرماهانی، ،
دوره 27، شماره 2 - ( 10-1387 )
چکیده
تحلیل پایداری شیبها تقریبا همواره بر اساس روش تعادل حدی صورت می‌پذیرد و میزان مقاومت برشی توده خاک و نیروی کششی عناصر تسلیح نقش اساسی در پایداری را ایفا می‌کنند. در روش تعادل حدی معمول کل توده مورد بررسی به تعدادی قطعه قائم تقسیم شده و پایداری هر قطعه مورد ارزیابی واقع میشود. در سالهای اخیر برای ارزیابی پایداری شیبهای خاکی که با المانهای افقی مسلح سازی شده‌اند روشهای نوینی مبتنی بر قطعات افقی معرفی شده است. در این نوشتار به منظور تعمیم و توسعه روش قطعات افقی به توده های خاکی که با المانهای مایل مسلح شده اند روش قطعات مایل توسط نگارندگان ابداع و معرفی شده است. در روش قطعات مایل ضمن آنکه تعداد مجهولات کاهش یافته و فرمولبندی ساده تری برای تحلیل ارائه میشود، تعادل لنگر و نیروها در همه قطعات مورد توجه واقع شده و همچنین نیروی کششی هر المان مسلح کننده به طور مجزا محاسبه میشود. این در حالی است که در روش قطعات افقی صرفا مجموع کل نیروی مسلح کننده‌ها براورد میشود. مقایسه نتایج تحلیلی حاصله از روش قطعات مایل با نتایج نرم افزارریسا1 نشان می‌دهد که نتایج این تحلیل بین 5 تا 10 درصد با نتایج نرم افزار مذکور اختلاف دارند.
سمیرا ریاحی، بهزاد نیرومند،
دوره 35، شماره 2 - ( 6-1395 )
چکیده
در این مقاله نتایج اولیه پژوهشی در مورد تأثیر نوع ریزساختار و زبری سطح بر زاویه ترشوندگی یک چدن هیپویوتکتیک با آب ارائه میشود. به این منظور ابتدا چدن مذاب با سرعتهای متفاوت سرد شد و یک نمونه چدن خاکستری با توزیع گرافیت A و یک نمونه چدن سفید با ترکیب مشابه به‌دست آمد. سپس دو نمونه چدن در حالتهای پولیش شده، چهار مرحله الکترواچ شده و چهار مرحله سنباده زده شده، تهیه و پس از اندازهگیری پروفیل زبری، زاویه ترشوندگی آنها اندازهگیری شد. بیشترین و کمترین مقادیر زاویه ترشوندگی به‌دست آمده، بر روی سطح نمونه چدن سفید که در مراحل سنبادهزنی با سنباده 80 و 800 مشاهده شد به‌ترتیب برابر با 42 و 13 درجه بود. در مورد سطوح الکترواچ شده، برای نمونه چدن سفید زاویه ترشوندگی با تغییر زبری سطح بین 25 تا 31 درجه تغییر کرد و بیشترین و کمترین مقدار زاویه ترشوندگی سطوح نمونه چدن خاکستری به‌ترتیب در مرحله اول (40 درجه) و مرحله سوم (25 درجه) الکترواچ به‌دست آمد. زوایای ترشوندگی سطوح سنبادهزده شده این نمونه بین 27 تا 31 درجه متغیر بود. در ادامه فاکتور زبری سطوح با استفاده از رابطه ونزل و فاکتور کسر جامد در تماس با آب با استفاده از رابطه کسی-بکستر محاسبه و زوایای ترشوندگی ونزل و کسی-بکستر مربوط به این سطوح تعیین و با زوایای ترشوندگی که به‌وسیله آزمون ترشوندگی به‌دست آمده بود، مقایسه شد. نتایج نشان داد که ریزساختار و نوع فازهای سطحی، روش زبر کردن سطح و میزان زبری بر ترشوندگی سطوح چدنها تأثیرگذار است و امکان تغییر زاویه ترشوندگی فلزات با اصلاح ساختار فازی، روش زبر کردن و میزان زبری سطح آنها وجود دارد. همچنین نشان داده شد که در نمونه چدن خاکستری، سطح نمونه پس از مراحل اول و دوم الکترواچ از رابطه
کسی-بکستر و با افزایش زبری سطح پس از مراحل سوم و چهارم الکترواچ از رابطه ونزل پیروی میکند. سطح این نمونه در همه مراحل زبر شدن با سنباده از رابطه ونزل تبعیت نمود. نتایج نشان‌دهنده پیروی سطح نمونه چدن سفید از رابطه ونزل در همه مراحل الکترواچ بود. در حالت سنباده زده شده ، رفتار ترشوندگی سطح چدن سفید بسته به زبری سطح متغیر بوده، روند ثابتی نشان نداد.
مرتضی خوبرو، علی مالکی، بهزاد نیرومند،
دوره 36، شماره 3 - ( 8-1396 )
چکیده
برخلاف روشهای متداول افزودن عنصر آلیاژی به کل قطعه، در این پژوهش بهبود خواص سطحی چدن خاکستری با استفاده از روش آلیاژسازی درجای سطحی در حین ریخته‌گری بررسی شد. به این منظور سیم‌های مسی به قطر 4/0 و 8/0 میلی‌متر قبل از ذوب‌ریزی در قالب نصب شد. آنالیز عنصری، حضور مس در سطح و لایه‌های زیر سطح تا عمق یک سانتی‌متر را نشان داد. بررسی‌های ریزساختاری تغییر توزیع گرافیت از A به D و E، کاهش فازگرافیت و افزایش پرلیت در سطح را نشان دادند. نتایج سختی سنجی نشان داد که سختی سطح نمونه‌های حاوی مس افزایش یافت و نتایج آزمون سایش مشخص کرد که مقاومت سایشی نمونه با مس نسبت به نمونه شاهد افزایش یافته است.
بیتا پوربهاری، حامد میرزاده، مسعود امامی،
دوره 37، شماره 4 - ( 12-1397 )
چکیده
تحولات ریزساختاری در حین عملیات آنیل دمای بالا برای آلیاژهای منیزیم حاوی آلومینیوم و گادولینیمپس از فرایند اکستروژن مورد ارزیابی قرار گرفت و با آلیاژ 61AZ مقایسه شد. با قرارگیری آلیاژها در دمای بالا مشخص شد که حضور فاز Gdز3(Mg,Al) که پس از اکستروژن به‌شکل ذرات ریز و پراکنده در ریزساختار قرار می‌گیرد اثر مثبتی بر جلوگیری از رشد دانه‌ها دارد. همچنین مشخص شد که ذرات Gd2 Al نمی‌توانند به شکل مؤثری جلوی رشد دانه را بگیرند. از طرف دیگر، رشد دانه در آلیاژ 61AZ به‌عنوان یک مشکل جدی مطرح شد که می‌تواند به‌دلیل حل شدن ذرات بین فلزی 12Al 17Mg در دماهای بالاتر از 300 درجه سانتی‌گراد باشد. در آلیاژهای منیزیم حاوی آلومینیوم و گادولینیم، بهبود پایداری آلیاژ در دمای بالا دیده شد که به افزایش دمای ذوب نسبت داده شد. درنهایت، رشد دانه غیریکنواخت در حضور ذرات Al2Gd مشاهده شد که به اثر پین‌کنندگی غیریکنواخت مرزدانه‌ها توسط این ترکیب بین فلزی مرتبط شد.
محمد جودکی، معصومه سیف اللهی، سیدمهدی عباسی، سید مهدی قاضی میرسعید،
دوره 40، شماره 1 - ( 3-1400 )
چکیده
در این پژوهش، اثر عناصر Nd و Pr در ترکیب MmNi4.7Al0.3 بر ریزساختار و مشخصه‌های جذب و واجذب هیدروژن بررسی شده است. آلیاژها به‌روش ذوب القایی تحت خلأ تهیه و تجزیه و تحلیل ریزساختاری و فازی توسط میکروسکوپ الکترونی روبشی و تجزیه و تحلیل پراش پرتوی ایکس انجام و مشخصه‌های جذب و واجذب با آزمون سیورت ارزیابی شد. نتایج نشان داد که ریزساختار شامل فاز زمینه، فاز دوم در اثر جدایش آلومینیوم، تخلخل و ترک است. میزان فاز دوم و مقدار آلومینیوم در فاز دوم در آلیاژ Mm(Pr,Nd)Ni4.7Al0.3 کمتر از آلیاژ MmNi4.7Al0.3 مشاهده شد. درنتیجه توزیع همگن‌تری برای آلومینیوم در آلیاژ Mm(Pr,Nd)Ni4.7Al0.3 حاصل شده است. بررسی نتایج حاصل از منحنیهای همدمای فشار- ترکیب برای جذب و واجذب هیدروژن در دمای محیط نشان داد که در ترکیبات MmNi4.7Al0.3 و Mm(Nd,Pr)Ni4.7Al0.3 جایگزینی عناصر Nd و Pr با Mm فشار جذب را به‌ترتیب به مقدار 14/52 و 9/90 بار، فشار واجذب را به 5/53 و 5/49 بار، ظرفیت ذخیره‌سازی هیدروژن را از 1/37 به 1/33 درصد وزنی و پسماند را از 0/73 به 0/58 کاهش می‌دهد. با توجه به کاهش ناچیز در بیشینه ظرفیت جذب و در مقابل، کاهش قابل توجه در فشار جذب و پسماند، جانشینی این دو عنصر، اثر مطلوب و مؤثری در کاربردهای صنعتی است.
