رامین سلامت ممکانی، امین ازهری،
دوره 40، شماره 2 - ( 11-1400 )
چکیده
پایداری دینامیکی و روانگرایی سدهای باطله یکی از معضلات ژئوتکنیکی است که از دیرباز محققان این حوزه را به چالش کشیده است. در این مطالعه پاسخ لرزه‌ای سد باطله معدن فسفات اسفوردی واقع در منطقه لرزه‌خیز بافق استان یزد مورد بررسی قرارگرفته است. به این منظور از کد تفاضل محدود فلک (Flac2D) و به‌کارگیری دو مدل رفتاری موهر- کلمب و فین- بایرن برای مدل‌سازی بهره گرفته شده است. به‌منظور محاسبه و تعیین مناطق مستعد روانگرایی و یا روانگرا شده کدنویسی به‌صورت تابع فیش در نرم‌افزار انجام می‌شود. جابه‌جایی‌های افقی و قائم (نشست) در بدنه سد، فشار منفذی اضافی، نواحی شکست و روانگرایی ناشی از بار لرزه‌ای با استفاده از دو مدل رفتاری انتخاب‌شده، تحت زلزله 6/4 ریشتری که در سال 1383 در یزد اتفاق افتاد، تعیین شده‌اند. بیشینه جابه‌جایی افقی در پایین‌دست بدنه سد با توجه به مدل رفتاری موهر- کلمب و فین- بایرن به‌ترتیب 5 و 35 سانتی‌متر مشاهده شده است. همچنین نشست حاصل از این بار لرزه‌ای در بالادست تاج سد، با استفاده از دو مدل رفتاری تعیین‌شده، به‌ترتیب 4 و 23 سانتی‌متر مشاهده شده است. نسبت فشار آب منفذی اضافی (ru)، در دو مدل رفتاری استفاده شده، کمتر از حد روانگرایی (0/8) به‌دست‌آمده که حداکثر مقدار آن 0/7 برای مدل رفتاری فین- بایرن و 0/2 برای مدل رفتاری موهر- کلمب به‌دست‌آمده است. به‌طور کلی نتایج نشان می‌دهند که با توجه به در نظر گرفتن تأثیر تجمعی توالی بار لرزه‌ای در مدل رفتاری فین– بایرن، این مدل رفتاری درک بهتری از پدیده روانگرایی را ارائه می‌دهد.
