چکیده: (27124 مشاهده)
بررسی خصوصیات کیفی و پدولوژیکی خاک بر روی اجزای متفاوت اراضی شیبدار مواج، موجبات بهرهبرداری بهتر از خاک در اینگونه اراضی را فراهم میسازد. علیرغم اهمیت شناخت میزان تغییرپذیری خاکها در مدیریت بهتر آنها، هیچگونه مطالعهای در زمینه مقدار تغییرات کیفیت خاکها در سطح زمیننما در کشور ما انجام نشده و عمده بررسیها خصوصیات پدولوژیکی را شامل گردیده است. این پژوهش با هدف بررسی دقیق میزان تغییرپذیری برخی از ویژگیهای کیفیت خاک سطحی در مقیاس زمین نما در اراضی مرتعی اطراف شهرستان سمیرم انجام گرفت. برای نمونهبرداری از این منطقه یک شبکه منظم مربعی 12×10 نقطهای با فواصل نقاط 30 متر پیاده و از محل گرههای این شبکه 120 نمونه خاک سطحی از عمق 15-0 سانتی متر برداشته شد و متغیرهای کربن آلی، فعالیت آنزیم فسفاتاز، تنفس میکروبی، pH وEC در آنها اندازهگیری شد. ضخامت افق A و درصد رطوبت حجمی خاک سطحی نیز در محل گرههای شبکه در صحرا تعیین شد. بررسیها نشان داد که قسمتهای پایین شیب شامل پایه و انتهای شیب حداکثر میزان فعالیت آنزیم فسفاتاز، تنفس میکروبی، ضخامت افق A ، کربن آلی و EC را داراست. در مقابل خاکهای واقع بر شانه شیب حداقل ویژگیهای فوق را دارا هستند و قله شیب و شیب پشتی تا حدودی تخریب شده و در درجه بعدی قرار میگیرند. pH نسبت به سایر پارامترها روند معکوس نشان داد. خاکهای مورد بررسی اساساً مشکل شوری نداشته و به نظر میرسد حداکثر EC این خاکها (dS/m 0/7) در قسمتهای پایینی شیب برای فعالیتهای میکروبی محدودکننده نمیباشد. علت تفاوت بسیار فاحش کیفیت خاک در موقعیتهای متفاوت زمین نما بر اساس ویژگیهای مورد بررسی را میتوان بهطور عمده به تفاوت در میزان رطوبت مؤثر دریافتی و سرعت فرسایش و رسوب در این موقعیتها نسبت داد. همچنین، تفاوت بسیار فاحش فوق نشان دهنده درجه تخریب بسیار شدید اراضی مورد بررسی میباشد. از آنجاییکه انجام مدیریت متفاوت در موقعیتهای متفاوت شیب عملاً میسر نیست، ضرورت دارد بهمنظور حفظ و بهبود کیفیت خاک، عملیات حفاظتی و اصلاحی بر اساس بخش با حداکثر تخریب کیفیت خاک تنظیم گردد.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
عمومی دریافت: 1386/10/19 | انتشار: 1383/4/25