علوم آب و خاک

تعاونی، یکی از تشکل‌هایی است که به سبب پیشرفت‌ها و موفقیت‌های درخشانش، به عنوان نهادی که در پاسخ‌گویی به دشواری‌های بنیادین توسعه تلاش دارد، همواره مورد توجه کشورهای گوناگون قرار گرفته است. روند تکاملی راه‌اندازی این نهادها و فلسفه وجودی تشکیل آنها، همگام با نظریات توسعه و به منظور پاسخ‌گویی به اهداف اساسی آن نضج یافته است، چنان که برداشت ناقص و نگرش بسته و ابتدایی از این نهادها به عنوان تشکل‌هایی وابسته و دولتی، که فلسفه وجودی آنها غالباً در چارچوب افزایش تولید مطرح می‌شد، کم کم جای خود را به نهادهایی مردمی و مستقل، با زیربنای فلسفی همکاری و برابری اعضا داده، و بدین ترتیب پاسخ‌گویی به اهداف جدید توسعه را در اولویت قرار داده است. پژوهش حاضر، با هدف تعیین میزان موفقیت تشکل‌های مکانیزاسیون استان فارس (شامل 12 شرکت مکانیزه، 24 تعاونی روستایی و 8 تعاونی تولید) در دست‌یابی به اهداف کهن و جدید توسعه، با بهره‌گیری از روش پژوهش پیمایشی انجام گردید.

نتایج نشان داد که واحدهای مکانیزه تعاونی‌های تولید در ایجاد درآمد بیشتر برای کشاورز، همکاری افراد روستایی در سطح جامعه، افزایش برابری و رفاه شغلی، در مقایسه با دیگر تشکل‌ها، موفقیت بیشتری نشان می‌دهند، در حالی که شرکت‌های مکانیزه بیشترین انعطاف‌پذیری و مشارکت را در تصمیمات مربوط به انجام فعالیت‌های کشاورزی و نیز نحوه پرداخت اجرت میان تشکل‌های گوناگون دارا می‌باشند. به سخن دیگر، تعاونی‌های تولیدی در مجموع توانسته‌اند در دست‌یابی به اهداف توسعه (افزایش درآمد، مشارکت بیشتر، کاهش نابرابری و افزایش رفاه) موفقیت بیشتری کسب نمایند. پس از این واحدها، شرکت‌های مکانیزه قرار دارند. در هر حال، تعاونی‌های روستایی پایین‌ترین سطح موفقیت را نشان دادند.