مس یکی از عناصر مهم غذایی برای گیاه محسوب می‎شود که در صورت داشتن غلظت بالا در خاک می‌تواند به عنوان یک عنصر آلاینده محسوب گردد. مقدار قابل جذب این عنصر در محدوده‎ اطراف معدن مس سرچشمه می‎تواند زیاد باشد. بدین منظور، الگوی نمونه‎برداری خاصی به مرکزیت دودکش‎های کارخانهی ذوب مجتمع و به شعاع 6 کیلومتر، در سه جهت مختلف (مسیر رفسنجان، شهرک و معدن) طرح‎ریزی و نمونه‎ها در فصل تابستان جمع‎آوری شدند. غلظت کل مس قابل جذب و برخی از ویژگی‎های شیمیایی خاک مانند: pH وEC در 122 نمونه‎ی خاک سطحی (عمق صفر تا 35 سانتی‎متری)، اندازه‎گیری گردید که pH هم‌بستگی معنی‎دار و منفی و EC هم‌بستگی مثبت معنی‎داری با غلظت کل مس قابل جذب در هر سه مسیر نشان داد. بهترین مدل برازش داده شده، مدل کروی بود و به‎منظور پهنه‎بندی مقدار مس قابل جذب از کریجینگ معمولی استفاده گردید. نتایج نشان داد بیشترین غلظت کل این عنصر در جهت رفسنجان بوده است. هم‌چنین با توجه به جهت وزش باد غالب در این مجتمع که به سمت رفسنجان می‎باشد، نتایج حاکی از آن است که خروجی دودکش‎ها بر افزایش مقدار عنصر تأثیر داشته و بدین دلیل تجمع عنصر مس در اطراف دودکش‎ها بیش از سایر نقاط می‎باشد. هم‌چنین، انتقال این عنصر توسط باد از دودکش‌ها تا حدود 4 کیلومتری بعد از کارخانه مؤثر بوده است.

واژه‌های کلیدی: آلودگی، مس، تغییرات مکانی، محیط زیست، مجتمع مس سرچشمه

متن کامل [PDF 455 kb]   (3206 دریافت)