افسانه مظاهری، بیژن حاتمی، جهانگیر خواجه‌علی، سید ابراهیم صادقی،
جلد ۱۱، شماره ۴۱ - ( پاییز ۱۳۸۶ )
چکیده
سوسک شاخک بلند سارتا Aeolesthes sarta، یکی از مخرب‌ترین آفات چوبخوار درختان مثمر و غیرمثمر در ایران می‌باشد. در این پژوهش برخی از پارامترهای تولید مثلی آن در شرایط آزمایشگاه با رهاسازی حشرات کامل هم‌سن تازه ظاهر شده (۱ تا ۲ روز پس از خروج از مکان‌های زمستان‌گذران) به صورت جفت‌های جداگانه روی قطعات بریده شده تنه درخت اوجا درون قفس، در ۱۵ تکرار مطالعه شد. از این داده‌ها در تهیه جدول باروری سوسک چوبخوار سارتا نیز استفاده گردید. بر اساس نتایج این پژوهش حشرات ماده به طور میانگین ۲/۰±۹/۳ روز پس از رهاسازی شروع به تخم‌گذاری نمودند و میانگین دوره تخم‌گذاری این حشره ۶/۰±۶/۱۶ روز به طول انجامید. میانگین تعداد تخم گذاشته شده توسط هر حشره ماده ۵/۱۷±۶/۱۲۲ عدد تعیین شد. طول عمر حشرات نر ۶/۰±۲۶ و طول عمر حشرات ماده ۴/۰±۴/۲۹ روز بود. حشرات ماده در طول دوره تخم‌ریزی هیچ‌گونه تلفاتی نداشتند، بنابراین مقادیر نرخ ناخالص تولیدمثل (GRR) و نرخ خالص تولید مثل (R۰ یا NRR) (نسل/ماده/ماده) برابر و معادل ۷/۸±۶/۶۱ به دست آمد. نرخ ذاتی رشد جمعیت (rm)، میانگین طول مدت هر نسل (T) و مدت زمان لازم برای دو برابر شدن جمعیت (t) به ترتیب ۵-۲۴/۰±۰۰۶۷/۰ نتاج ماده به ازای هر ماده در روز، ۴/۰±۵/۶۱۲ و ۶/۳±۷/۱۰۲ روز برآورد شد. نرخ متناهی افزایش جمعیت (λ) (روز/ماده/ماده)، ۵-۲۴/۰±۰۰۶/۱ تعیین شد. در این آزمایش پایین بودن مقدار نرخ ذاتی رشد جمعیت مربوط به سه عامل سن بالای افراد تولیدمثل کننده (میانگین ۶۰۲ روز)، طول عمر پایین آنها در طول دوره تولیدمثل (حداکثر ۲۲ روز) و طولانی بودن میانگین طول مدت یک نسل (۵/۶۱۲ روز) می‌باشد.
