شهلا احمدی قلی‌درق، آیدا عباسی کلو، اباذر اسمعلی- عوری،
جلد ۲۳، شماره ۴ - ( علوم آب و خاک - ويژه‌نامه سيل و فرسايش خاک - زمستان ۱۳۹۸ )
چکیده
خاک، یکی از مهم‌ترین منابع طبیعی کشورهاست که فرسایش موجب اتلاف آن می‌شود. در این پژوهش تأثیر ویژگی‌های خاک بر میزان فرسایش در سطح زیررده بررسی می‌شود. بدین‌منظور ۷۷ نمونه خاک (۳۰-۰ سانتی‌متر) تهیه و پارامترها در آزمایشگاه اندازه‌گیری شد. نیم‌تغییرنمای پارامترها با +GS و نقشه توزیع مکانی آنها یا سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) تهیه شد. منطقه با تلفیق نقشه‌های تیپ اراضی و زمین‌شناسی به اجزای واحد اراضی تفکیک و فرسایش آبی در هر واحد اراضی به‌روش EPM براورد شد. با حفر پروفیل در نقاط مختلف منطقه، زیررده‌های خاک به‌روش جامع آمریکایی تعیین و مقدار متوسط پارامترها در هر زیررده براورد شد. برای تحلیل داده‌ها از آنالیز مؤلفه‌های اصلی (PCA) استفاده شد. نتایج نشان داد از میان پارامترها، سه ویژگی سیلت، کربن آلی و هدایت الکتریکی به‌عنوان مؤلفه اصلی اول ۳۰/۳۸۴ درصد؛ رس، شن و پوشش گیاهی به‌عنوان مؤلفه اصلی دوم ۱۸/۰۹۱ درصد و شیب و ارتفاع به‌عنوان مؤلفه اصلی سوم ۱۵/۳۳۰ درصد و در مجموع ۶۳/۸۰۵ درصد از میزان تغییرات فرسایش را توجیه می‌کند. کمترین و بیشترین میزان فرسایش (به‌ترتیب ۶۹/۱۲ و ۳۴۳/۵۷ مترمکعب در کیلومترمربع در سال) در زیررده‌های Xeralfs و Fluvents براورد شد. کلاس شدت فرسایش زیررده‌های منطقه مطالعاتی، کم و متوسط تعیین شد.
