بصیر عطاردی ، مهدی نادری خوراسگانی ،
جلد ۱۳، شماره ۵۰ - ( علوم و فنون كشاورزي و منابع طبيعي، علوم آب و خاك زمستان ۱۳۸۸ )
چکیده
سورگوم مهم‌ترین گیاه علوفه‌ای در منطقه بیرجند است لذا فسفر قابل جذب این گیاه مورد بررسی قرار گرفت. هشتاد نمونه خاک از نقاط مختلف منطقه تجزیه و از بین آنها ۲۴ نمونه با خصوصیات فیزیکوشیمیایی متفاوت انتخاب شدند. پنج عصاره‌گیر شامل ۱) بیکربنات سدیم ۵/۰ نرمال (۵/۸ pH=) و مدت هم زدن ۳۰ دقیقه (روش اولسن)، ۲) بیکربنات سدیم ۵/۰ نرمال (۵/۸ pH=) و مدت هم زدن ۱۶ ساعت (روش کالول)، ۳) Na۲-EDTA ۰۰۲۵/۰ نرمال (۷pH= ) (روش EDTA)، ۴) بیکربنات آمونیم یک مولار و DTPA ۰۰۵/۰ مولار (۶/۷ pH=) (روش سلطان‌پور و شواب) و ۵) آب مقطر (روش پاو) برای اندازه‌گیری فسفر قابل جذب استفاده شدند. آزمایش گلخانه‌ای با دو تیمار صفر و ۹۰ میلی‌گرم فسفر بر کیلوگرم خاک با سه تکرار اجرا گردید. نتایج نشان داد که کلیه عصاره‌گیرهای فوق برای اندازه‌گیری فسفر قابل جذب سورگوم قابل استفاده‌اند ولی از میان آنها روش‌های اولسن و پاو مناسب‌ترند. حد بحرانی فسفر قابل جذب گیاه سورگوم برای پنج عصاره‌گیر فوق به ترتیب برابر ۱۷، ۲۴، ۱۴، ۷ و ۵/۲ میلی‌گرم بر کیلوگرم خاک است. آزمون رگرسیون گام به گام نشان داد که واکنش خاک، میزان کربن آلی و درصد رس بر میزان فسفر قابل جذب خاک مؤثرند.
