علوم آب و خاک

---

بررسی حاضر با هدف معرفی دو شاخص برای اندازه‌گیری تجارت دو جانبه میان کشورها صورت گرفته‌است و مشخصاً اندازه‌گیری کمّی تجارت میان صنعت ایران و جامعه اقتصادی اروپا در رابطه با پنج گروه از کالاهای کشاورزی مدنظر قرار گرفت. بدین منظور از شاخص‌های پیشنهاد شده به وسیله گروبل ـ لوید و آکینو، بهره گرفته شده‌ و نحوه به دست آوردن شاخص‌های فوق شرح داده شده‌است. در راستای دسترسی به هدف مذکور، داده‌ها و اطلاعات لازم از سالنامه‌های آمار بازرگانی خارجی و هم چنین سایت اینترنتی نقطه تجاری ایران به دست آمده ‌است. به طور کلی، شاخص‌های محاسبه شده سطح پایینی از تجارت ایران را با اعضای جامعه اقتصادی اروپا نشان داد. در سه گروه از گروه‌های مورد بررسی ارزش صادرات بسیار بالاتر از واردات بود و در دو گروه غلات و گل‌ها و گیاهان تزیینی در اکثر سال‌های واردات ارزش بالاتری نسبت به صادرات نشان داده ‌است. ولی در کل روند مشخصی در ارزش شاخص‌های محاسبه شده دیده نشد. هم‌چنین تعدادی از کاربردهای دو شاخص معرفی شده نیز شرح داده شده‌ است. مبحث تجارت میان صنعت به خصوص در ایران بحث جدیدی است و بنابراین به نظر می‌رسد با توجه و بررسی بیشتر این مقوله بتوان از مساعدت‌های آن به جامعه اقتصادی بهره گرفت.

---

ارزیابی سیاست‌های حمایتی دولت از نقطه نظرات متفاوت اقتصادی مثل اثرات جانبی و رفاهی آنها همواره مورد توجه قرار گرفته است. هدف اصلی این پژوهش بررسی آثار سیاست خرید تضمینی پنبه، سیب زمینی و پیاز بر روی سطح زیر کشت و عملکرد این محصولات دراستان فارس می‌باشد. برای این منظور با به‌کارگیری داده‌های دوره زمانی 1381- 1351و انجام آزمون ایستایی متغیرهای مربوطه از مدل تعدیل جزیی نرلاو برای برآورد توابع سطح زیر کشت و عملکرد استفاده شد. از جمله ویژگی الگوی مقاله حاضر آن است که نرخ حمایت مؤثر به عنوان متغیر توضیحی مؤثر وارد مدل شده است. گرچه نتایج به ‌دست آمده برای تمام محصولات یکسان نبود ولی به‌نظر می‌رسد سیاست مورد نظر، تأثیر معنی‌داری بر روی سطح زیر کشت و عملکرد محصولات مورد مطالعه نداشته است. از آنجا که سیاست خرید تضمینی درسال‌های اخیر در استان فارس اعمال شده و اثر بخشی این سیاست‌ها مستلزم گذشت زمان است، شاید بتوان در افقی طولانی‌تر انتظار آثار متفاوتی داشت.

---

هدف اصلی این مطالعه، تعیین بهترین سیستم آبیاری و رتبه‌بندی کل سیستم‌های آبیاری قابل کارکرد در استان اصفهان است. آمار و اطلاعات مورد نیاز از طریق تکمیل پرسش‌نامه از 262 زارع دو شهرستان‌های فریدن و سمیرم در استان اصفهان به‌دست آمد. رتبه‌بندی و مقایسه سیستم‌ها از طریق روش‌های ماتریس معیارها و کارایی کیفی گزینه‌ها و برنامه‌ریزی توافقی انجام شد. در این مطالعه، سیستم‌های بارانی خطی، دورانی، تفنگی، چرخدار، کلاسیک ثابت و کلاسیک متحرک مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج حاصل نشان داد که آبیاری بارانی کلاسیک ثابت و بعد از آن کلاسیک متحرک، و در مواردی نیز فقط کلاسیک متحرک، به‌عنوان بهترین سیستم است. نتایج حاصل نشان دهنده تفاوت اندک بین انتخاب کشاورزان دارای آبیاری بارانی و سیستم مناسب منطقه است. هم‌چنین مقایسه نتایج سیستم مناسب منطقه با کشاورزان دارای آبیاری سنتی نشان دهنده تفاوت نسبتاً زیاد بین سیستم مورد استفاده کشاورزان با سیستم بهینه می‌باشد.