مهرنوش دهقانیان، سید حسن طباطبایی، حسین شیرانی، فرزانه نیکوخواه،
جلد ۲۷، شماره ۱ - ( علوم آب و خاک- بهار ۱۴۰۲ )
چکیده
در کشاورزی پایدار برای بهره‌وری بیشتر از کودهای گاوی که منبع غنی از باکتری بیماری‌زای ایکولای (E-Coli) است، استفاده می‌شود. هدف از این پژوهش بررسی اثر همزمان دانه‌بندی کودگاوی و شوری آب آبیاری، بر نگهداشت باکتری ایکولای در اعماق ستون شن به ارتفاع ۱۰سانتی‌متر تحت جریان اشباع است. برای این منظور چهار دانه‌بندی مختلف از کود گاوی (۲-۱، ۱- ۰/۵، ۰/۵- ۰/۲۵ و کوچکتر از ۰/۲۵> میلی‌متر) به سطح ستون شن به مقیاس ۳۰ تن در هکتار اضافه شد، سپس آبشویی با شوری‌های مختلف (۰، ۰/۵، ۲/۵، ۵ و ۱۰ دسی‌زیمنس بر متر) تا ۱۰ حجم منفذی انجام گرفت، سپس از اعماق ۰، ۳، ۶ و ۱۲ سانتی‌متری عمق خاک نمونه‌برداری شد. تعداد باکتری‌های موجود در هر نمونه با روش شمارش زنده مشخص شد. نتایج نشان داد اثر تمام منابع تغییر و همچنین اثرات متقابل آنها بر نگهداشت باکتری در خاک در سطح ۵ درصد معنی‌دار بود. شوری بر نگهداشت باکتری اثر منفی داشت، به‌ترتیب بیشترین و کمترین مقدار غلظت نسبی باکتری (حاصل تقسیم تعداد باکتری در هر عمق خاک به تعداد اولیه باکتری در تیمار کود مورد نظر) در تیمارهای شوری ۰ و ۱۰ دسی‌زیمنس بر متر بود. همچنین، با کم¬شدن اندازه ذرات کود گاوی، به‌دلیل افزایش آبگریزی و مسدودسازی منافذ ترجیحی، نگهداشت باکتری در تمامی اعماق مورد بررسی خاک کاهش یافت. به‌ترتیب بیشترین و کمترین نگهداشت باکتری در خاک در بزرگترین تیمار دانه‌بندی (۲-۱ میلی‌متر) و کوچکترین دانه‌بندی ( کمتر از ۰/۲۵ میلی‌متر) بود. به علاوه بیشترین غلظت نسبی باکتری در خاک مربوط به عمق ۳-۰ سانتی‌متری بود و در سایر اعماق اختلاف معنی‌داری دیده نمی‌شد.
