علوم آب و خاک

---

این آزمایش به منظور بررسی اثر پنج سطح ۰۶/۳، ۲۳/۳، ۴/۳، ۵۷/۳ و ۷۴/۳ درصد کلسیم و سطح ۲۰۰۰، ۲۲۰۰ و ۲۴۰۰ واحد بین‌المللی ویتامین D_۳ در کیلوگرم جیره، بر صفات کیفی پوسته تخم مرغ به اجرا در آمد. آزمایش در یک طرح کاملاً تصادفی، در چارچوب آزمایش فاکتوریل ۳×۵، که جمعاً ۱۵ تیمار آزمایشی را تشکیل دادند، صورت گرفت. تعداد ۲۴۰ قطعه مرغ ۲۶ هفته‌ای لگهورن سفید از سویه‌ های‌لاین W_۳۶ به ۶۰ واحد آزمایشی تقسیم شدند، به طوری که هر تیمار چهار تکرار داشت. مدت آزمایش ۹۰ روز بود. در پایان آزمایش مرغ‌ها ۳۸ هفته سن داشتند.

نتایج نشان داد که افزایش کلسیم جیره سبب افزایش معنی‌داری (۰۵/۰>P) در مقاومت پوسته، ضخامت پوسته و درصد پوسته شد. در سطح ۰۶/۳ درصد کلسیم، کلسیم پوسته به طور معنی‌داری (۰۵/۰>P) افزایش یافت، اما کلسیم جیره اثر معنی‌داری بر درصد خاکستر پوسته نداشت. ویتامین D_۳ اثر معنی‌داری بر درصد خاکستر و کلسیم پوسته نداشت، اما مقاومت پوسته، ضخامت و درصد پوسته به طور معنی‌داری (۰۵/۰>P) با سطح ۲۴۰۰ واحد بین‌المللی در کیلوگرم جیره افزایش یافتند. مقدار کلسیم پلاسما به طور معنی‌داری (۰۵/۰>P) با افزایش ویتامین D_۳ افزایش نشان داد. اثر متقابل کلسیم و ویتامین D_۳ بر مقاومت پوسته، ضخامت پوسته، درصد پوسته و کلسیم پلاسما معنی‌دار بود (۰۵/۰>P) هم‌بستگی معیارهای کیفی پوسته و معیارهای خون نیز با کلسیم و ویتامین D_۳ جیره معنی‌دار بود (۰۵/۰>P).

---

به منظور تعیین اثر سطوح مختلف اسید آمینه لیزین و پروتئین خام جیره بر عملکرد، خصوصیات لاشه و دفع ازت جوجه‌های گوشتی، آزمایشی با ۲۴۰ قطعه جوجه گوشتی سویه تجارتی راس از سن یک تا ۴۲ روزگی اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل سه سطح مکمل اسید آمینه لیزین در دوره آغازین و رشد ( صفر، ۱۵/۰ و ۳۰/۰ درصد ) و دو سطح پروتئین خام (۸۴/۱۷ و ۸۴/۲۰ درصد در دوره آغازین و ۱۲/۱۶ و ۱۲/۱۸ درصد در دوره رشد) با انرژی قابل سوخت و ساز ۲۹۰۰ کیلوکالری در کیلوگرم بود. نتایج نشان داد که کاهش پروتئین خام جیره، میزان افزایش وزن در دوره آغازین، دوره رشد و کل دوره را به طور معنی دار به ترتیب ۶، ۶/۴ و ۶/۵ درصد کاهش داد (۰۵/۰ > P )، هم‌چنین مصرف خوراک در دوره آغازین به طور معنی داری کاهش یافت (۰۵/۰ > ‍P). کاهش پروتئین خام جیره، اثر معنی‌داری بر نسبت افزایش وزن به مصرف خوراک نداشت، ولی مقدار گوشت سینه را به طور معنی‌داری کاهش و درصد چربی حفره بطنی را افزایش داد (۰۵/۰ >‍P ). افزایش اسید آمینه لیزین در جیره مصرف خوراک در دوره آغازین، افزایش وزن و نسبت افزایش وزن به مصرف خوراک در دوره رشد و کل دوره را به طور معنی‌داری بهبود داد (۰۵/۰ > P ). افزایش اسید آمینه لیزین در جیره باعث افزایش معنی‌دار درصدگوشت سینه و ران گردید (۰۵/۰ > P) افزودن مکمل لیزین به جیره در دوره آغازین دفع ازت را به طور معنی داری کاهش داد (۰۵۹/۰ > P). هم‌چنین با کاهش پروتئین خام جیره در دوره آغازین دفع ازت به طور معنی‌داری کاهش یافت (۰۵/۰ > P). تیمارهای آزمایشی اثر معنی‌داری بر درصد تلفات نداشت. نتایج این آزمایش نشان داد که در صورت تأمین سایر اسیدهای آمینه محدود کننده در جیره، با افزودن مکمل لیزین می‌توان سطح پروتئین خام جیره را تا ۳ درصد در دوره آغازین و تا ۲ در صد در دوره رشد کاهش داد و این عمل تأثیر منفی بر بازده غذایی نداشت.

---

این تحقیق با هدف مقایسه کارآئی جیره‌های حاوی مقادیر مختلف کلسیم (صفر، ۱، ۲، ۳ و ۴ درصد) در تغذیه خرچنگ دراز آب شیرین، Astacus leptodactylus ، انجام شد. بدین منظور ۱۵۰ عدد خرچنگ دراز با میانگین وزن ۸-۹ گرم در ۱۵ تانک (هر تانک محتوای ۱۰۰ لیتر آب) و با تراکم ۱۰ عدد به ازای هر تانک رها سازی گردیدند. در این ازمایش میانگین شاخص‌هایی نظیر افزایش وزن (WG)، نرخ افزایش وزن (WIR)، نرخ افزایش طول (LIR)‌، نرخ رشد ویژه (SGR)، افزایش بیوماس (BI)، کارآئی جیره (FER) و ماندگاری (SR) شاه میگوها در تیمارهای مختلف مورد ارزیابی قرار گرفت. دامنه تغییرات میانگین افزایش وزن، میانگین نرخ افزایش وزن، میانگین نرخ افزایش طول، میانگین نرخ رشد ویژه به ترتیب ۷۵/۰-۴۶/۱ گرم، ۸۱/۹-۵۴/۲۴ درصد، ۵۷/۶-۳۳/۱۵ درصد و ۱۲/۰-۲۹/۰ درصد در روز بر آورد گردید. گرچه خرچنگ‌های دراز تغذیه شده با جیره‌های حاوی غلظت بالای کلسیم (۳-۴ درصد) رشد وزنی و طولی بهتری را نشان دادند، اما بین میانگین این شاخص‌ها در تیمارهای مختلف اختلاف آماری معنی‌داری وجود نداشت. بیوماس خرچنگ‌های دراز به موازات افزایش غلظت کلسیم در جیره افزایش پیدا کرد به طوری که بیشترین مقدار افزایش بیوماس ( ۶۵/ ۱۱گرم) در شاه میگوهای تغذیه شده با جیره‌های حاوی ۴ درصد کلسیم مشاهده گردید. بر اساس آنالیز رگرسیون broken-line ، میزان مطلوب کلسیم در جیره تقریباً ۴/۳ درصد محاسبه گردید. کمترین میزان ماندگاری (۳۰ درصد) در جیره حاوی ۲ درصد کلسیم و بیشترین مقدار آن ( ۶۷/۵۶ درصد ) در جیره حاوی ۴ درصد کلسیم به دست آمد. میانگین میزان ماندگاری خرچنگ‌های دراز در تیمارهای مختلف به لحاظ آماری دارای اختلاف معنی‌دار بوده‌اند (۰۵/۰> P). با توجه به نتایج این تحقیق به نظر می‌رسد اضافه کردن کلسیم به جیره خرچنگ‌های دراز آب شیرین ضرورت دارد. به علاوه جیره‌های حاوی مقادیر بالای کلسیم کارآئی نسبتاً بهتری را در تغذیه این حیوان داشته و لذا پیشنهاد می‌گردد میزان مناسب کلسیم در جیره‌های فرموله شده شاه میگو ۳-۵/۳ درصد در نظر گرفته شود.