مهدی نصر اصفهانی، احمد مرتضوی،
جلد 8، شماره 3 - ( پاییز 1383 )
چکیده
بیماری نقطه سیاه سیب زمینی یک بیماری قارچی بوده و عامل ایجاد آن Colletotrichum coccodes (syn. C. atramentarium) است که با تولید آسروول به‌صورت نقاط سیاه رنگ روی قسمت‌های زیرزمینی گیاه آلوده بالاخص ساقه زیرزمینی ظاهر می‌گردد. بررسی‌ها نشان داد که بیماری معمولاً در اواسط فصل ایجاد شده و تا اواخر فصل ادامه و گسترش می‌یابد. برای تعیین میزان آلودگی گیاه سیب‌زمینی به بیماری نقطه سیاه و نیز اثر کشت سایر محصولات قبل از سیب‌زمینی روی این بیماری در منطقه فریدن اصفهان بازدیدهایی از مزارع مورد کشت سیب زمینی به عمل آمد. نتایج مشخص نمود که میانگین آلودگی گیاهان سیب‌زمینی مورد کشت در این منطقه 86/39 درصد است. تجزیه داده‌های حاصل از بررسی‌های زراعی در منطقه نشان داد که آیش یک ساله از کمترین آلودگی به ترتیب در مقایسه با کشت گندم، یونجه و جو برخوردار است. بررسی مبارزه بیولوژیـکی بیماری نقـطه سیاه در قالب یک طرح بـلوک‌های کامل تـصادفی با استـفاده از اسپور قارچ آنتاگـونیست Trichoderma harzianum در آغشتن غده‌های بذری سیب زمینی، افزودن آن در ردیف‌های کشت با سه غلظت متفاوت و نیز تلفیق آغشتن غده‌های بذری و افزودن اسپور در ردیف‌های کشت غده‌های سیب زمینی نشان داد که قارچ آنتاگونیست موجب کاهش بیماری نقطه سیاه سیب زمینی شده است. هر چند کمترین آلودگی در تیمار تلفیقی آغشتن غده‌های بذری و افزودن اسپور قارچ آنتاگونیست به خاک در مقایسه با سایر تیمارها بود. البته میزان کاهش بیماری بستگی به روش کاربرد و مقدار اسپور مورد استفاده داشته است. بررسی تعداد ساقه ، اوزان تر و خشک ، رشد طولی گیاه و میزان محصول نشان داد که این قارچ آنتاگونیست موجب ازدیاد رشد و نمو گیاه سیب زمینی و هم‌چنین محصول آن شده است. بررسی و مقایسه حساسیت 24 رقم سیب‌زمینی تجاری به بیماری نقطه سیاه معلوم داشت که ارقام مورد بررسی واکنش‌های متفاوت و معنی داری نسبت به بیماری از خود نشان می‌دهند. به طوری‌که رقم دزیره کمترین آلودگی را داشته و پس از آن به ترتیب ارقام اسکورت، کیزر، کاسموس، کارلیتا و مورن با اختلاف بسیار کمی واقع شدند. بیشترین آلودگی روی رقم ماریجک دیده شد و پس از آن ارقام کوزیما و مونالیزا قرار گرفتند و بقیه ارقام در حد فاصل این دو طیف واقع شدند.
