3 نتیجه برای آبکندی
شامحمد یوسفوند، محمود حبیب‌نژاد، کریم سلیمانی، مریم رضایی پاشا،
جلد 17، شماره 65 - ( 9-1392 )
چکیده
چکیده
فرسایش‌پذیری خاک و شکل‌گیری و گسترش فرسایش آبکند، تحت تأثیر عوامل مختلفی از جمله مقدار املاح محلول خاک و سازندهای زمین‌شناسی می‌باشد. در این مطالعه تلاش شده است تا تأثیر عوامل خاکی و سازندها بر روی فرسایش آبکندی در حوزه آبخیز سیف آباد در استان لرستان مورد بررسی قرار گیرد. بدین منظور گسترش حجمی و سطحی 17آبکند در 12 سال اخیر (1388-1376)، با استفاده از عکس‌های هوایی و مطالعات صحرایی مورد بررسی قرار گرفت. نمونه‌های خاک نیز در فاصله 50 درصدی طول هر آبکند از دو افق سطحی (cm30-0) و عمقی (بیشتر از cm30) برداشته شدند. فاکتورهایEC، PH، درصد سیلت، درصد رس، درصد شن، درصد آهک مورد اندازه‌گیری قرار گرفتند. تجزیه و تحلیل داده‌ها در نرم‌افزار SPSS14 و با اسنفاده از آزمون‌های ناپارامتری کروسکال والیس و من ویتنی انجام شد. جهت بررسی ارتبا ط بین حجم رسوب آبکندها و عوامل خاکی از ضریب همبستگی Spearman استفاده گردید. نتایج نشان داد که در خاک سطحی تنها عامل PH رابطه مثبت معنی‌داری(سطح 1%) با رسوب‌زایی آبکندها دارد. درخاک عمقی نیز فاکتورهای درصد سیلت رابطه مثبت معنی‌دار(سطح 1 %) و درصد شن نیز رابطه منفی معنی‌دار (سطح 5 % ) با حجم رسوب آبکندها دارند. هیچ رابطه معنی‌داری بین سازندهای زمین‌شناسی و تولید رسوب آبکندها یافت نشد.
مریم زارع، مجید صوفی، مسعود نجابت، لادن جوکار،
جلد 18، شماره 67 - ( 3-1393 )
چکیده
فرسایش آبکندی به دلیل تولید رسوب و خسارات فراوانی که در نتیجه تخریب اراضی، راه‌ها و سازه‌های عمرانی در استان فارس وارد می‌نماید از اولویت بالایی برخوردار است. در این پژوهش برای تعیین آستانه توپوگرافی پیدایش و گسترش آبکند در استان فارس، دو منطقه شامل علامرودشت لامرد و فداغ لارستان انتخاب و مورد بررسی قرار گرفت و از هر یک از مناطق یاد شده 30 آبکند انتخاب، و آستانه توپوگرافی ترسیم شد. برای پی بردن به تأثیر پارامترهای اندازه‌گیری شده بر آستانه توپوگرافی، آبکندهای هر منطقه بر اساس پارامترها و با استفاده از تحلیلی خوشه‌ای دسته‌بندی شدند. به‌منظور تعیین اثر عوامل و پارامترها برای تفسیر نوع فرآیند هیدرولوژیک غالب در ایجاد و گسترش آبکندها از روش آنالیز چند متغیره در نرم‌افزار SPSS استفاده گردید. با استفاده از رابطه توانی بین مساحت آبخیز و شیب هر آبکند، نوع فرآیند غالب هیدرولوژیک در ایجاد و گسترش آبکندها از طریق نرم‌افزار Excel مشخص شد و با ضرایب منطقه‌ای تحقیقات انجام شده در خارج از کشور مقایسه شد. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که در هر دو منطقه مورد مطالعه، عامل هیدرولوژیک مؤثر در گسترش آبکندها، رواناب سطحی می‌باشد. نتایج نشان داد در این مناطق گردترشدن حوضه بالادست، افزایش نسبت جذب سدیم و لخت و بدون پوشش ماندن زمین سبب کاهش آستانه توپوگرافی و کشیده‌تر شدن حوضه، افزایش ماده‌آلی خاک و افزایش عمق آبکندها سبب افزایش آستانه توپوگرافی فرسایش آبکندی شده است.
بهنام فرید گیگلو، رضا قضاوی،
جلد 22، شماره 3 - ( 8-1397 )
چکیده
در تحقیق حاضر برای شناخت مکانیسم شکل‌گیری آبکندها در حوضه آبخیز قوری‌چای واقع در شمال استان اردبیل(دشت مغان)، اقدام به ارائه مدل رگرسیونی از طریق بررسی عوامل مؤثر زمین‌محیطی و ویژگی‌های خاک بر رخداد فرسایش آبکندی شده است. بدین منظور از طریق بازدیدهای میدانی، تعداد 17 آبکند به‌طور تصادفی برای مطالعه مشخص و با ثبت موقعیت آنها به‌وسیله GPS، اقدام به نقشه‌برداری و ثبت مورفومتری آبکندهای انتخابی پس از هفت واقعه بارش‌های مؤثر شد. برای بررسی تأثیر ویژگی‌های فیزیکی حوضه، محدوده آبخیز بالادست هر آبکند تعیین و پارامترهای فیزیکی مربوط به آن محاسبه شد. به‌منظور تعیین ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی خاک، اقدام به نمونه‌برداری خاک در قسمت سر هر آبکند از دو عمق متفاوت (30-0 و 60-30 سانتی‌متر) شد. پس از تعیین و محاسبه عوامل زمین‌محیطی مربوط به حوضه بالادست آبکندها، مشخصات مورفومتری آبکند و ویژگی‌ها خاک، از طریق تجزیه‌و‌تحلیل چند متغیره داده‌ها، مدل رگرسیونی مناسب برای توسعه طولی فرسایش آبکندی، به‌دست آمد. نتایج حاصل از ماتریس همبستگی بین گسترش طولی آبکند و عوامل مورد بررسی حاکی از مشارکت عوامل مربوط به ویژگی‌ها فیزیکی حوضه آبخیز مشرف (مساحت، محیط، طول آبراهه اصلی و عرض متوسط حوضه و شیب آبراهه اصلی)، ویژگی‌های مورفومتری آبکند (میانگین سطح مقطع آبکند، سطح گسترش آبکند و میانگین عرض آبکند) و ویژگی‌های خاک (میانگین هندسی قطر خاکدانه‌ها، آهک و درصد ماده آلی)، در شکل‌گیری و گسترش فرسایش‌آبکندی در آبخیز قوری‌چای مؤثر است. نتایج تحلیل رگرسیونی نشان داد که گسترش طولی آبکند بیشتر تحت تأثیر مساحت پیرامون هر آبکند و درصد ماده آلی است که در نتیجه فشار بر مراتع و از دست رفتن پوشش گیاهی، باعث افزایش رواناب و تسریع در گسترش طولی آبکندها شده است، همچنین افزایش مساحت حوضه آبخیز مشرف به آبکندها، به‌عنوان یکی از عوامل مؤثر در گسترش طولی خندق شناخته شده است که به‌دلیل حجم بالای رواناب ورودی به قسمت هدکت آبکندها بود و مدیریت رواناب در خندق‌های با حوضه آبخیز مشرف بزرگ را ضروری می‌کند.
