اکرم فرشادی‌راد، اسماعیل دردی‌پور، فرهاد خرمالی،
جلد ۱۶، شماره ۵۹ - ( ۱-۱۳۹۱ )
چکیده
آزاد شدن پتاسیم غیرتبادلی از جنبه قدرت تأمین پتاسیم برای گیاهان در خاک‌های مختلف از اهمیت بالایی برخوردار است. مطالعات کمی بر روی آزاد شدن پتاسیم غیرتبادلی از خاک و به ویژه اجزای انجام شده است. هدف از این تحقیق بررسی سرعت آزاد شدن پتاسیم غیرتبادلی از خاک و بخش‌های رس و سیلت چهار سری خاک غالب استان گلستان به وسیله عصاره‌گیری متوالی با اسید اگزالیک ۰۱/۰ مولار در مدت ۱۸۴۴ ساعت بود. مقدار پتاسیم غیرتبادلی آزاد شده پس از ۱۸۴۴ ساعت از کل خاک، بخش رس و سیلت خاک-های مورد مطالعه به ترتیب ۲۴۲ تا ۴۵۰، ۳۸۰ تا ۵۵۰ و ۱۰۵ تا ۱۹۹ میلی‌گرم در کیلوگرم بود. مقدار پتاسیم غیرتبادلی آزاد شده در زمان‌های مختلف با استفاده از معادلات الوویچ ساده شده، پخشیدگی و تابع نمایی بخوبی توصیف شدند. در تمام خاک‌ها و بخش رس و سیلت خاک‌ها، سرعت رهاسازی پتاسیم در ابتدا زیاد بود و سپس تدریجاً کاهش یافت. مقدار پتاسیم آزاد شده با سرعت زیاد در مراحل اولیه درصد کمی از پتاسیم غیرتبادلی کل را تشکیل داد، ولی این شکل از پتاسیم، به رغم مقدار کم، نقش مهمی در پویایی پتاسیم و حاصل‌خیزی خاک بازی می‌کند
