علوم آب و خاک

---

تعداد 36 قطعه خروس بالغ لگهورن و 360 قطعه جوجه یک روزه گوشتی، در دو آزمایش به روش کامل تصادفی، برای اندازه‌گیری انرژی قابل متابولیسم و تعیین ارزش غذایی باقلا در جیره طیور گوشتی مورد ارزیابی قرار گرفتند. جوجه‌ها تحت یک طرح کاملاً تصادفی به روش فاکتوریل در 10 تیمار و 3 تکرار برای مدت 8 هفته از جیره‌های هم‌ازتی که دارای صفر، 10، 20 و 30 درصد باقلا به صورت خام، پخته و پوست گرفته بود تغذیه شدند. نتایج آزمایش سیبالد نشان داد که پختن باقلا باعث افزایش معنی‌داری در انرژی‌زایی باقلا نگردید، در صورتی که باقلای پوست گرفته شده از ارزش انرژی‌زایی معنی‌دار (05/0 > p) بالاتری برخوردار بود. عمل‌آوری باقلا تأثیر معنی‌داری بر روی وزن نهایی بدن در هفته هشتم نگذاشت. اختلاف معنی‌دار در ذخیره چربی و ضریب تبدیل غذایی، تحت تأثیر عمل‌آوری و مقدار مصرف باقلا مشاهده نگردید. وزن و درصد لوزالمعده جوجه‌هایی که از باقلای پوسته‌دار تغذیه شده بودند به طور معنی‌داری (05/0 > p) بیشتر از آنهایی بود که از باقلای بدون پوسته استفاده نموده بودند. این نمایانگر وجود ممانعت‌کننده تریپسین در پوسته باقلا بود که پختن باقلا برای 15 دقیقه باعث شد وزن و درصد لوزالمعده در حد لوزالمعده جوجه‌هایی بماند که از باقلای بدون پوسته استفاده کرده بودند، که مبین از بین رفتن ممانعت‌کننده تریپسین در اثر حرارت است. نکته قابل توجه این که گروه شاهد که کنجاله سویای بیشتری مصرف نموده بودند لوزالمعده‌ای به وزن 67/4 گرم داشتند که در مقایسه با وزن لوزالمعده گروه تغذیه شده با باقلای پوسته‌دار، گروه تغذیه شده با باقلای بدون پوسته و گروه تغذیه شده با باقلای پخته شده (به ترتیب 83/4، 83/3 و 4 گرم) بسیار بالاست. این نشان می‌دهد که احتمالاً کنجاله‌های سویا در کارخانه‌های روغن‌کشی حرارت کافی جهت از بین رفتن عوامل ضدتغذیه‌ای نمی‌بینند. تحقیق بیشتر در این زمینه توصیه می‌شود.

---

در بررسی‌ زیست‌شناسی‌ مگس‌ شکارگر Leucopis glyphinivora Tanas، طول‌ عمر حشرات‌ کامل‌ حدود هشت‌ روز و میانگین تولید تخم‌ توسط‌ هر ماده‌ 7/35 عدد بود. دوره‌ جنینی‌، سه‌ سن‌ لاروی‌ و پوپاریوم‌ به‌ ترتیب‌ 7/2، 16/2، 48/3، 7/5 و 45/8 روز، و یک‌ نسل‌ آن‌ حدود یک‌ ماه‌ طول‌ کشید. کارایی‌ این‌ شکارگر با قرار دادن‌ تخم‌ آن‌ در مجاورت‌ حشرات‌ کامل‌ شته‌ سیاه‌ باقلا به‌ ترتیب‌ به‌ نسبت‌های‌ 1 به‌ 1، 1 به‌ 2، 1 به‌ 4، 1 به‌ 8 و 1 به‌ 16 روی‌ گیاه‌ باقلا بررسی‌ شد. لاروهای‌ سن‌ اول‌ تنها از پوره‌های‌ سن‌ اول‌ و دوم‌ شته‌ تغذیه‌ می‌کردند. نسبت‌های‌ 1 به‌ 4، 1 به‌ 8 و 1 به‌ 16 شکارگر به‌ شکار، به‌ ترتیب‌ باعث‌ 9/97، 8/98 و 61 درصد کاهش‌ جمعیت‌ شته‌ گردید، در حالی‌ که‌ در نسبت‌های‌ 1 به‌ 1 و 1 به‌ 2، لاروهای‌ شکارگر به‌ دلیل‌ ترک‌ گیاه‌ میزبان‌ برای‌ جستجوی‌ پوره‌های‌ ریز شکار، در کاهش‌ جمعیت‌ آن‌ ناموفق‌ بودند. بنابراین‌، لاروهای‌ این‌ شکارگر صرفاً در یک‌ محدوده‌ خاص‌ از ساختار سنی‌ و جمعیتی‌ شته‌ میزبان‌ کارایی‌ داشتند.