علوم آب و خاک

---

هدف از اجرای این تحقیق تعیین مناسب‌ترین دامنه و بسامد ارتعاش برای جداسازی دانه و یا خوشه پسته در دو رقم اوحدی و کله قوچی با در نظر گرفتن حداقل خسارت وارد بر شاخه بود. نتایج حاصل از تعیین برخی از خصوصیات فیزیکی و مکانیکی دانه و خوشه نشان داد که میانگین F/W (نسبت نیروی استاتیکی کششی مورد نیاز برای جدایش دانه پسته به وزن آن) و میانگین V/W (نسبت نیروی استاتیکی کششی مورد نیاز برای جدایش خوشه پسته به وزن آن) که به ترتیب شاخصی از سهولت جداسازی میوه و خوشه می‌باشند، برای رقم اوحدی به ترتیب برابر با ۲/۶ و ۳۷ و برای کله قوچی برابر با ۹ و ۸/۳۷ است. به منظور تعیین تأثیر دامنه و بسامد ارتعاش بر جداسازی دانه یا خوشه پسته در دو رقم اوحدی و کله قوچی یک آزمایش فاکتوریل ۴×۴ درقالب یک طرح کاملاً تصادفی باسه تکرار برروی هر رقم به اجرا گذاشته شد. سطوح بسامد و دامنه ارتعاش که در رقم اوحدی استفاده شد به ترتیب عبارت بودند از ۵، ۵/۷، ۱۰ و ۵/۱۲ هرتز و ۲۰، ۴۰، ۶۰ و ۸۰ میلی‌متر. دررقم کله قوجی چهار سطح بسامد ارتعاش ۵/۷، ۱۰، ۵/۱۲ و ۱۵ هرتز و چهارسطح دامنه ۴۰، ۶۰، ۸۰ و ۱۰۰ میلی‌متر مورد آزمون قرارگرفت. نتایج نشان داد که اثر بسامد و دامنه ارتعاش برجداسازی دانه و خوشه پسته در هر دو رقم مذکور معنی دار است. در رقم اوحدی اعمال ارتعاشی با بسامد ۵/۱۲ هرتز و دامنه ۸۰ میلی‌متر، بیشترین درصد برداشت میوه (۸/۹۸%) را به همراه داشت ولی با توجه به لزوم محدود سازی افت محصول و خسارت وارد بر شاخه به ۵% و کمینه نمودن توان مصرفی شاخه تکان، اعمال ارتعاشی با دامنه ۶۰ میلی‌متر و بسامد ۱۰ هرتز که ۹۵% محصول را برداشت مینماید به عنوان مناسب‌ترین ترکیب دامنه و بسامد ارتعاش انتخاب گردید. هم‌چنین بسامد ۵/۱۲ هرتز و دامنه ۸۰ میلی‌متر، بیشترین میزان خوشه برداشت شده(۸۲%) را در برداشت ولی با ملحوظ نمودن درصد خسارت به شاخه و توان مصرفی، اعمال ارتعاشی با بسامد ۵/۱۲ هرتز و دامنه ۶۰ میلی‌متر با ۶۹% ریزش خوشه به عنوان مناسب ترین ترکیب شناخته شد. در رقم کله قوچی، اعمال ارتعاشی با دامنه ۱۰۰ میلی‌متر و بسامد ۱۵ هرتز منجر به ریزش ۱۰۰% محصول گردید ولی با توجه به لزوم محدود نمودن خسارت وارد بر شاخه و توان مصرفی، ترکیب دامنه ارتعاش ۶۰ میلی‌متر و بسامد ۱۵ هرتز با ۲/۹۷% جداسازی میوه به عنوان مناسب ترین ترکیب انتخاب گردید. در مورد برداشت خوشه ای رقم کله قوچی ترکیبات ارتعاشی با بسامد ۱۵ هرتز و دامنه‌های ۶۰ و ۴۰ میلی‌متر به ترتیب با درصد ریزش خوشه ۷۵ و ۶۹ درصد به عنوان مناسب ترین شناخته شدند. در نهایت می‌توان از این تحقیق چنین نتیجه گرفت که در صورت شناخت و رعایت ترکیب بسامد و دامنه ارتعاش مناسب با رقم مورد نظر‍، برداشت ارتعاشی می‌تواند با موفقیت در باغ‌های پسته ایران که به طور عموم به‌صورت ردیفی کشت شده و امکان حرکت تراکتور در بین ردیف‌ها وجود دارد به کار برده شود.