علوم آب و خاک

شوری و کمبود مواد غذایی به‌ویژه نیتروژن، دو عامل مهم کاهش‌دهندۀ محصول در مناطق خشک و نیمه‌خشک می‌باشند. هدف از این پژوهش، مدل‌سازی پاسخ گیاه ریحان به تنش‌‌های توأمان شوری و کمبود نیتروژن بود. بدین‌منظور، مدل‌های تعدیل‌یافته لیبیگ- اسپرینگل (LS) و میچرلیخ- بال (MB) و همچنین مدل‌های اشتقاقی از ترکیب مدل میچرلیخ- بال برای تنش مواد غذایی و مدل‌های ماس و هافمن (۳۱)، ون‌گنوختن و هافمن (۳۶)، دیرکسن و آگوستین (۱۷) و همایی و همکاران (۲۳) برای تنش شوری ارائه و مورد ارزیابی قرار گرفتند. آزمایش‌ها در ۴ سطح مختلف شوری شامل ۱۷۵/۱، ۳، ۵، و ۸ دسی‌زیمنس بر متر و چهار سطح کود نیتروژن شامل صفر، ۵۰، ۷۵ و ۱۰۰ درصد نیاز کودی در ۳ تکرار انجام شد. نتایج نشان داد به‌ترتیب مدل‌های اشتقاقی MB و ماس و هافمن (۹/۴= RMSE)، MB و ون‌گنوختن و هافمن (۴/۵= RMSE) و همچنین MB و همایی و همکاران (۰/۷= RMSE) بهترین انطباق را با داده‌های اندازه‌گیری ‌شده دارند. همچنین عملکرد نسبی برآورد شده برای سطوح شوری‌ آب آبیاری، به‌وسیله مدل تعدیل یافته LS  (۶/۴= RMSE) در مقایسه با مدل MB نتایج رضایتبخش‌تری دارد (۹/۵= RMSE)، لیکن در سطوح نیتروژن خاک و اثرات متقابل شوری و نیتروژن، مدل تعدیل یافته MB (۳/۱۰= RMSE) نتایج رضایتبخش‌تری نسبت‌به مدل LS (۴/۱۴= RMSE) دارد. بنابراین، توصیه می‌شود به جای مدل تعدیل یافته MB و LS از مدل‌های پیشنهادی در این پژوهش استفاده شود.