مینا کیانی ، مهدی قیصری، ، بهروز مصطفی‌زاده‌فرد، محمد مهدی مجیدی، اسماعیل لندی،
جلد ۱۸، شماره ۶۷ - ( ۳-۱۳۹۳ )
چکیده
هدف این تحقیق، اندازه‌گیری تبخیر- تعرق روزانه و فصلی و ضریب گیاهی روزانه دو واریته رایج آفتابگردان (یوروفلور و سیرنا) تحت مدیریت سیستم آبیاری قطرهای- نواری بود. برای انجام این تحقیق با اجرای سیستم آبیاری قطرهای- نواری، رطوبت خاک در اعماق ۱۰، ۲۰، ۳۰، ۴۰ و ۶۰ سانتی‌متری با دستگاه رطوبت‌سنج PR۲ به‌صورت روزانه در طول دوره رشد اندازه‌گیری شد و تبخیر- تعرق گیاه به روش بیلان آب خاک به دست آمد. متوسط ضریب گیاهی واریته‌های یوروفلور و سیرنا، بر اساس معادله‌های توصیه شده توسط فائو در مرحله اولیه ۳۲/۰، بر اساس معادلات بیلان آب خاک برای واریته یوروفلور در مرحله توسعه برابر ۷۵/۰، در مرحله میانی برابر ۱۸/۱ و در مرحله نهایی برابر ۹۰/۰، و برای واریته سیرنا به ترتیب ۷۲/۰، ۱۵/۱، و ۸۴/۰ به دست آمد. مقدار فصلی تبخیر- تعرق واقعی واریته‌های یوروفلور و سیرنا بر اساس معادلات بیلان آب خاک برابر ۶۰۱ و ۵۷۵ میلی‌متر بود که به ترتیب ۲۶ و ۳۰ درصد کمتر از مقدار فصلی تبخیر- تعرق مرجع در منطقه مورد مطالعه می‌باشد. متوسط نسبت تبخیر- تعرق مرجع به تشت تبخیر در این منطقه ۷۷/۰ به دست آمد که از مقدار ضریب تشت تبخیر ارائه شده توسط دورنبوس و پروت (۵۵/۰) بیشتر بود. با توجه به متفاوت بودن مقدار ضریب گیاهی دو واریته مورد بررسی در طی دوره رشد و هم‌چنین متفاوت بودن با ضرایب ارائه شده توسط فائو، اندازه‌گیری مقدار واقعی ضریب گیاهی در منطقه به صورت تابعی از دوره رشد سبب افزایش دقت اندازه‌گیری تبخیر- تعرق آفتابگردان و امکان توسعه مدل‌های گیاهی به منظور مدیریت آبیاری خواهد شد.
محمد جواد امیری، مهدی بهرامی، معصومه السادات موسوی، علی شعبانی،
جلد ۲۶، شماره ۴ - ( ۱۲-۱۴۰۱ )
چکیده
روش تشت تبخیر کلاس A یکی از روش‌های بسیار رایج تخمین تبخیر– تعرق مرجع (ET۰)است که به‌دلیل سادگی، هزینه به‌نسبت کم و توانایی تخمین تبخیر- تعرق روزانه، به‌طور گسترده در جهان استفاده می‌شود. در این تحقیق کارایی ۸ معادله تجربی شامل آلن و پروئیت ، کوئنکا، اشنایدر، اشنایدر اصلاح شده، پرییرا و همکاران، اورنگ، راگووانشی و والندر و فائو ۵۶ در برآورد ضریب تشت تبخیر کلاس A و تبخیر - تعرق گیاه مرجع در ایستگاه فسا واقع در استان فارس مورد ارزیابی قرار گرفت. برای این منظور ضریب تشت محاسبه شده از معادلات فوق با ضریب تشت اندازه‌گیری شده که از نسبت تبخیر - تعرق به‌دست آمده از روش فائو- پنمن- مانتیث به میزان تبخیر از تشت به‌دست آمد، مقایسه شد. نتایج نشان داد تمامی معادلات تجربی دارای دقت بسیار پایینی در برآورد ضریب تشت تبخیر هستند (۰/۲۵;۰/۳> R۲). نتایج مقایسه بین ET۰ به‌دست آمده از معادلات تجربی با ET۰ به‌دست آمده از معادله پنمن- مانتیث- فائو نشان داد که معادله فائو ۵۶ دارای بهترین عملکرد است (۰/۳=NRMASE;۰/۷۲=R۲). به‌منظور افزایش دقت معادلات تجربی ضریب تشت تبخیر، این معادلات با داده‌های هواشناسی ۸ ساله (۱۳۸۶-۱۳۹۴) ایستگاه هواشناسی فسا تصحیح شده و با داده‌های مستقل ۲ ساله (۱۳۹۴-۱۳۹۶) اعتبارسنجی شد. نتایج نشان داد که دقت همه معادلات تجربی افزایش یافته و معادله کوئنکا با ۰/۱۶ = NRMASE و ۰/۶۳ = R۲ به‌عنوان مناسبترین معادله برای تخمین ضریب تشت و تبخیر- تعرق مرجع (۰/۱۸=NRMASE;۰/۸۵=R۲). برای منطقه فسا انتخاب شد. آنالیز حساسیت نشان داد که به‌ترتیب داده‌های سرعت باد (U)، رطوبت نسبی (RH)، فاصله تشت از پوشش گیاهی (F)، شیب منحنی فشار بخار اشباع (∆)، ساعت آفتابی (n)، و فشار هوا (P) بیشترین تأثیر را در تخمین ضریب تشت تبخیر دارد. با استناد به نتایج آماری و تحلیل حساسیت، معادله‌ای برای برآورد ضریب تشت در منطقه فسا و سایر مناطق دارای اقلیم یکسان با آن منطقه استخراج شد.
