آلودگیهای خاک بهویژه در مناطق شهری به طرز بیسابقهای رو به افزایش است که اثرات آن بر چرخههای شیمیایی کمتر شناخته شده است. رویکردهای اندازهگیری کیفیت آب و هوا به خوبی تدوین شده است اما ارزیابی کیفیت خاک مناطق شهری کمتر مورد توجه قرار گرفته است. بررسی کیفیت خاک میتواند بهعنوان روشی بهمنظور درک بهتر پیامدهای حاصل از افزایش آلودگیها در محیطهای شهری و تدوین رویکردها و پروتکلهای ارزیابی جامع کیفیت خاک در برنامهریزی شهری و مدیریت چشمانداز استفاده شود. با توجه به کمبود اطلاعات در زمینه مطالعات کیفیت خاک در مناطق شهری ایران، هدف از این پژوهش ارزیابی کیفیت خاک تحت تأثیر کاربری اراضی شهری با استفاده از روش مجموعه حداقل داده در منطقه غرب شهر تهران بود. به این منظور تعداد 56 نمونه در سه کاربری کشاورزی، پارک و فضای سبز شهری و اراضی بایر برداشت و 12 ویژگی فیزیکوشیمیایی خاک اندازهگیری شد. نتایج آزمون تحلیل واریانس نشان داد که ویژگیهای کربن آلی، نیتروژن کل، آهک، وزن مخصوص ظاهری و سدیم تحت تأثیر کاربری اراضی دارای اختلاف معنیدار میباشند. بهمنظور انتخاب مجموعه حداقل داده از تحلیل عاملی استفاده شد که نتایج نشان داد که دو عامل با مقادیر ویژه بیش از یک و توجیه بیش از 6۸% مجموع واریانس دارای بیشترین بار عاملی روی ویژگیهای کربن آلی و سدیم میباشند. درنهایت شاخص کیفیت خاک در کاربریهای مختلف تعیین و مقایسه شدند. نتایج نشان داد که شاخص کیفیت خاک در کاربریهای مورد مطالعه دارای اختلاف معنیدار میباشند و کمترین کیفیت خاک مربوط به کاربری اراضی بایر است.
