علوم آب و خاک

---

جوانه‌زنی بذرهای توت فرنگی ( Fragaria × ananassa Duch) حاصل از خودگشنی و دگرگشنی 4 رقم تجارتی، در محیط کشت گلخانه و درون شیشه در ‌سال‌های‌‌ 1373 و 1374 در دانشگاه مک گیل کانادا بررسی شد. عـملیات خود گرده افشانی (چمبـلی × چمبلی و ردکُت × ردکُت) و دگر گرده افشانی (اُکا× چمبلی و بالعکس، ردکُت × ویستار و بالعکس) انجام و پس از برداشت میوه، بذرهای آنها استخراج و خصوصیات مختلف وزن، اندازه و رطوبت موجود در بذر تعیین شد. نمونه‌ای از بذرها در محیط کشت مه‌پاش و هم‌چنین بر روی محیط کشت موراشیگ و اسکوگ بدون ویتامین و تنظیم کننده‌های رشد به دو صورت بذر کامل و بذرهای نصف شده کاشته شدند. شاخص جوانه‌زنی (سرعت و میزان جوانه‌زنی) ملاک تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج این بررسی نشان داد که بذرهای کامل در محیط کشت موراشیگ و اسکوگ تا پایان دوره آزمایش (40 روز) هیچ‌گونه نشانه‌ای از جوانه‌زنی را از خود بروز ندادند. این در حالی است که بذرهای نصف شده (حاوی گیاهچه) تنها پس از دو روز کاشت بر روی محیط کشت مشابه، شروع به جوانه‌زنی نموده و در مدت یک هفته تا 90 در صد جوانه زده بودند. جوانه‌زنی بذرهای کامل در تحت شرایط مه‌پاش ‌تقریباً 15 روز پس از کاشت شروع و تا پایان آزمایش (‌تقریباً 60 روز) از حداقل 55 تا حداکثر 87 در صد در بین ژنوتیپ‌ها متفاوت بود. شاخص جوانه‌زنی در این محیط کشت از 35/15 تا 06/26 متفاوت بود. مقایسه شاخص جوانه‌زنی کشت بذرها در محیط‌های درون شیشه و مه‌پاش، نشان دهنده در صد کمتر جوانه‌زنی و سرعت پایین‌تر آن در سیستم کشت مه‌پاش و در ژنوتیپ‌های متفاوت می‌باشد. انجام این بررسی هم‌چنین نشان داد که میزان جوانه‌زنی در بذر توت فرنگی از صفر تا 100 در صد بسته به ژنوتیپ و نوع تیمار، متفاوت است و بهترین تیمار از نظر یکنواختی و سرعت جوانه‌زنی استفاده از بذرهای نصف شده بر روی محیط کشت موراشیگ و اسکوگ می‌باشد.