مهناز زارع خورمیزی، علی نجفی نژاد، نادر نورا، عطاالله کاویان،
جلد 17، شماره 64 - ( 6-1392 )
چکیده
فرسایش یکی از مهم‌ترین عوامل مؤثر بر کیفیت و کمیت خاک است و از مهم‌ترین مسائل زیست محیطی کشورهای در حال توسعه از جمله ایران میباشد و میتواند آثار مخربی بر اکوسیستم داشته باشد. پژوهش حاضر به منظور بررسی اثر برخی ویژگیهای خاک بر رواناب و هدررفت خاک با استفاده از شبیهساز باران در اراضی کشاورزی حوزه آبخیز چهلچای استان گلستان انجام گرفت. به این منظور در قالب طرح کاملاً تصادفی در 36 کرت 10×10 متر از اراضی کشاورزی حوزه آبخیز چهلچای، میزان رواناب و هدررفت خاک در چهار تکرار به وسیله شبیهساز باران با شدت ثابت 2 میلیمتر بر دقیقه و مدت زمان 15 دقیقه اندازهگیری گردید. نمونهبرداری خاک نیز به صورت همزمان در داخل هر کرت انجام شد. نمونهبرداریها در مهر ماه سال 1388 صورت گرفت. نتایج هم‌بستگی پیرسون نشان داد که از بین متغیرهای خاک، درصد آهک، سیلت و شن ریز در سطح 1 درصد هم‌بستگی مثبت و معنیداری با رواناب داشتهاند. هم‌چنین مقاومت خاک سطحی در سطح 1 درصد، درصد ماده آلی و ازت نیز در سطح 5 درصد هم‌بستگی منفی و معنیداری با هدررفت خاک داشتند. در نهایت نتایج مدل چند متغیره نشان داد که درصد آهک تنها عامل مؤثر در شدت تولید رواناب تولیدی بوده است. هم‌چنین مقاومت خاک سطحی و درصد ماده آلی نیز از عوامل مؤثر در میزان هدررفت خاک بودند.
