علوم آب و خاک

---

به منظور تعیین پایداری عملکرد و بررسی اثر متقابل ژنوتیپ و محیط تعداد ۱۸ رقم پیشرفته و امید بخش جو به همراه یک رقم شاهد در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با ۴ تکرار و برای مدت ۳ سال زراعی (۱۳۸۰-۱۳۷۷) در ۱۰ ایستگاه تحقیقات کشاورزی مورد مطالعه قرار گرفتند. تجزیه واریانس ساده و مرکب نشان دهنده تفاوت‌های ژنتیکی بین عملکرد ژنوتیپ‌ها بود. نتایج مربوط به تجزیه واریانس مرکب، وجود تفاوت‌های معنی‌داری بین ژنوتیپ‌ها و اثر متقابل ژنوتیپ و محیط را نشان داد. به دلیل معنی‌دار بودن اثر متقابل، جهت تعیین پایداری ژنوتیپ‌ها از پارامترهای پایداری، واریانس محیطی (S^۲_i)، ضریب تغییرات محیطی (C.V_i)، میانگین واریانس اثر متقابل ، واریانس اثر متقابل ( θ_i )، اکووالانس ( W^۲_i)، واریانس پایداری ( σ^۲_i)، ضریب رگرسیون خطی (b_i , β_i)، میانگین مربعات انحراف از خط رگرسیون (S^۲_di ) و واریانس درون مکانی (MS_{y /l}) استفاده شد. در مجموع با در نظر گرفتن تمام روش‌های تجزیه پایداری رقم شماره ۱۸ به عنوان پایدارترین رقم شناخته شد و ارقام شماره ۱۷ و ۱۱ در مرتبه بعدی قرار گرفتند و ارقام شماره ۱۳، ۷ و ۶ نیز به ترتیپ دارای نوسان عملکرد بیشتری بودند. رقم شماره ۵ به دلیل عملکرد بالایی که داشت سازگارترین رقم با محیط‌های مساعد شناخته شد و برای کشت در این مناطق مناسب بود. رقم شماره ۹ نیز با عملکرد نسبتاً خوب و واریانس عملکرد پایین در مقابل تغییرات محیطی(۵۸/۱) و ضریب رگرسیون متوسط برای مناطق نامساعد پیشنهاد ‌شد.