نوید قنواتی، محمد جعفر ملکوتی، علیرضا حسین پور،
جلد ۱۳، شماره ۴۹ - ( ۷-۱۳۸۸ )
چکیده
هم‌بستگی بین پارامترهای کمیت- شدت پتاسیم خاک(Q/I) با بعضی ویژگی‌های خاک و شاخص‌های گیاهی گندم (Triticum aestivum L.) در یک آزمایش گلخانه‌ای در سال زراعی ۸۳-۱۳۸۲ در منطقه آبیک قزوین مورد مطالعه قرار گرفت. بدین منظور تعداد ۸۰ عدد نمونه خاک از عمق ۳۰-٠ سانتی‌متری مزارعی که به صورت تصادفی در سرتاسر منطقه انتخاب شده بود، برداشت و بر اساس بافت خاک و پتاسیم قابل استفاده، ۲۱ نمونه از آنها انتخاب گردید و در آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی که فاکتور اول ۲۱ نمونه خاک و فاکتور دوم دو سطح کودی ۰ و ۱۰۰ میلی‌گرم پتاسیم در کیلوگرم بود، در سه تکرار انجام شد. اثرکود پتاسه بر عملکرد گندم در سطح ٥% و اثر خصوصیات خاک بر عملکرد گندم در سطح ١% معنی‌دار شد، ولی اثر متقابل کود پتاسه و خصوصیات خاک معنی‌دار نشد. دامنه‌ای از نسبت فعالیت پتاسیم خاک( ARK) که در آن نمودار Q/Iبه صورت خطی بود، تعیین گردید. ظرفیت بافری بالقوه پتاسیم خاک(PBCK) هم‌بستگی بالایی را با **)CEC۹۹۶/۰ (r =، درصد رس (**۹۲۱/۰= r) و درصد رطوبت اشباع (** ۸۱۱/۰ r =) نشان داد. معادله زیر به عنوان برآورد کننده ظرفیت بافری خاک در خاک‌های زیر کشت گندم منطقه آبیک پیشنهاد گردید.
PBCK = ۴۱۹/۷ CEC - ۷۴۳/۱۹ R۲adj=۷۸۲/۰
نسبت فعالیت تعادلی پتاسیم (AReK) هم‌بستگی بالایی را با پتاسیم محلول (**۸۴۶/۰r=)، پتاسیم قابل استخراج با استات آمونیوم
(**۷۳۰/۰ = r)، درصد رطوبت اشباع (**۷۹۴/۰- = r) و در صد رس (**۶۰۲/۰-= r) نشان داد. هم‌چنین مقدار پتاسیم سهل‌الوصول (K۰) هم‌بستگی بالایی را با پتاسیم قابل استخراج با استات آمونیوم (**۸۷۱/۰= r)، پتاسیم محلول (**۷۷۸/۰ r= )، درصد رطوبت اشباع (*۵۵۱/۰- = r) و در صد رس (**۲۰۶/۰-= r) نشان داد. هم‌بستگی بین پتاسیم قابل استفاده گیاه، K۰ و AReK با پتاسیم جذب شده توسط گندم و عملکرد نسبی گندم معنی‌دار نگردید. ولی PBCK با پتاسیم جذب شده به وسیله گندم (**۷۲۹/۰ = r) و عملکرد نسبی گندم
(**۷۳۵/۰ = r) هم‌بستگی بالایی را نشان داد. هم‌بستگی بین پارامترهای Q/I حاصل از محلول‌های K۲SO۴, KCl با خصوصیات خاک دارای تفاوت معنی‌داری نبود اما پارامترهای Q/I حاصل از محلول KCl هم‌بستگی بیشتری با شاخص‌های رشد گندم داشت.
