خدیجه علی زاده یلوجه، محمود سلوکی، ابوبکر جوهرعلی، علی اکبر عبادی، آذرخش ترابی،
جلد ۱۳، شماره ۴۷ - ( ۱-۱۳۸۸ )
چکیده
در این تحقیق پاسخ به کشت بساک سه هیبرید برنج ایندیکا × ایندیکای هتروتیک (بهار۱، IR۷۵۲۲۱H و IR۶۹۶۸۸H) روی چهار محیط کشت کالوس‌زا (N۶، N۶ تغییریافته، Chu و Chu تغییریافته) در مؤسسه تحقیقات برنج کشور بررسی شد. هیبریدهای مورد مطالعه از طریق تعیین درصد کالوس‌های ایجاد شده از بساک‌های مرحله اواسط تک هسته‌ای تا اوایل مرحله دو هسته‌ای و تعداد گیاهچه‌های باززایی شده از کالوس‌ها در محیط‌های کشت فوق، مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که ژنوتیپ، ترکیب محیط کشت و اثر متقابل آنها روی درصد کالوس‌زایی، باززایی گیاه سبز، باززایی گیاه آلبینو و باززایی کل به‌طور معنی‌داری اثر داشتند. مقایسه میانگین‌ها نشان داد که بهترین هیبرید از نظر عکس‌العمل به تولید کالوس، هیبرید IR۷۵۲۲۱H (۶۴/۱%) و به باززایی کل (۲۴/۱۲%) و گیاه سبز(۴۳/۳%)، هیبرید بهار۱ بودند. بیشترین گیاه آلبینو را هیبرید IR۷۵۲۲۱H (۶۶/۱۰%) و کمترین آن را هیبرید IR۶۹۶۸۸H (۴۵/۶%) تولید نمودند. بهترین محیط کشت کالوس‌زایی برای تولید کالوس محیط کشت N۶ تغییریافته (۲%) و برای باززایی کل (۸۲/۲۱%)، تولید گیاه سبز (۶/۵%) و آلبینو (۲۲/۱۶%) محیط کشت Chuتغییریافته بودند. هر چند ژنوتیپ‌ها در محیط‌های کشت مختلف نتایج گوناگونی نشان دادند و پاسخ به کشت بساک آنها کم بود ولی با تغییر در محیط‌های کشت می‌توان پاسخ به کشت بساک را افزایش داد.
