1. گروه علوم و مهندسی آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه کاشان ، h22afshari@gmail.com
چکیده: (2576 مشاهده)
کمبود و محدودیت تأمین منابع آب در مناطق خشک و نیمهخشک، شناسایی منابع جایگزین و بهرهبرداری مجدد از آن با رعایت ملاحظات زیستمحیطی را ضروری ساخته است. ایده استفاده از روانابها یک فلسفه و رویکرد مدیریتی تطبیقی بهمنظور متعادل کردن اقدامات برای ارائه پایدار خدمات آب و مدیریت خطرات مربوط به شرایط بحرانی است. تحقیق حاضر بهمنظور طراحی مدل مناسب مدیریت منابع آبی با رویکرد مدیریت بحران انجام پذیرفته است. در این مطالعه برای تعیین شاخصها و ابعاد مدل مدیریت منابع آبی با رویکرد مدیریت بحران از روش دلفی بر اساس مراحل سه گانه اشمیت و همکاران استفاده شد. برای انجام این پژوهش، پس از تعیین تخصصهای مورد نیاز، اعضای پانل دلفی در سه مرحله و با استفاده از روشهای نمونهگیری تصادفی، شناسایی و انتخاب شدند. جامعه آماری تحقیق را در مرحله دلفی اساتید دانشگاه با تخصص منابع آب و آبخیزداری و کارشناسان پدافند غیرعامل سازمان آب تشکیل دادند. در ابتدا اعضای پانل بر اساس استنباط خود از مدل، گویههایی را مشخص کردند و بعد از حذف موارد تکراری تعداد 43 نوع گویه باقی ماند. از بین 43 گویه باقی مانده، گویههای با ضریب اهمیت ضعیف و متوسط حذف شدند و در نهایت 36 گویه در تحلیل ماندند. مدل نهایی مدیریت منابع آبی با رویکرد مدیریت بحران بر اساس نظر خبرگان با گویه مورد تأیید قرار گرفت. بر اساس یافتههای تحقیق، گویه "طراحی سیستمهای جمعآوری آب باران و تعبیه مخازن در بخشهای مختلف شهر و مخازن منتهی به پشت بام هر خانه برای استفاده در شرایط بحرانی و اخلال در سیستم آبرسانی سراسری" با میانگین 4/94 در رتبه اول، و گویه "وجود حسگرها در قسمتهای مختلف تونلهای تأسیساتی عبور لولههای آب" با میانگین 2/10 در رتبه سی و سوم قرار گرفتند. درنهایت گویههای مشخص شده توسط پنل اعضای دلفی در زمینه مدیریت منابع آب در شرایط بحرانی، در چهار شاخص کلی مقاومسازی، ایمنی، فرهنگسازی و برنامهریزی طبقهبندی شد. بهطور کلی لازم است تا مسئولین منابع آب شهری و همچنین مدیریت بحران در جهت آمادگی برای شرایط بحران و همچنین استفاده صحیح، اصولی و علمی از منابع آبی موجود استحصال و ذخیره آب باران و روانابها را بهمنظور استفاده در شرایط بحرانی و اخلال در سیستم آبرسانی سراسری را مدنظر قرار دهند.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
عمومی دریافت: 1398/11/20 | پذیرش: 1399/9/5 | انتشار: 1400/6/10